Hoeveel verdien je gemiddeld per maand? Hoe tolerant ben je ten opzichte van vluchtelingen? Hoe schat je jouw intelligentie in ten opzicht van anderen? Het zijn drie vragen waar we allemaal een antwoord op hebben, maar waar de onderzoeker in een enquête waarschijnlijk weinig aan heeft. Dit heeft te maken met de social desirability bias. We geven antwoorden zoals we verwachten die te moeten geven, indien er iemand met ons mee zou kijken.
1 ster * – Eenvoudig toe te passen, begrijpelijk zonder enige achtergrond
We hebben er grote moeite mee antwoord te geven op vragen over onderwerpen waar een taboe op rust of waar we het liever niet over zouden hebben in het bijzijn van anderen. Daar komt bij dat we graag een goed beeld van onszelf willen schetsen en dat we soms helemaal niet goed weten wat we ergens werkelijk van vinden.
De social desirability bias
De social desirability bias kan optreden bij een aantal verschillende onderwerpen. Voorbeelden hiervan zijn vragen over:
- Ons inkomen en verdiensten -> we bluffen bij een laag inkomen en zijn te bescheiden bij een hoger inkomen
- Machteloosheid of een gebrek aan zelfwaardering -> we ontkennen
- Onze kennis over medicijngebruik -> we bluffen over dat we goed weten hoe daar mee om te gaan
- Intellectuele vaardigheden -> we bluffen over onze gevolgde opleidingen of denkniveau
- Intolerantie of discriminatie -> we ontkennen
Dit laatste valt op een leuke manier te testen. Open de Implicit Association Test van Hardvard University.
Je krijgt een aantal blokken met afbeeldingen te zien. Op een toetsenbord gebruik je de ‘E’ om links aan te klikken en de ‘I’ om rechts aan te klikken. Er wordt je gevraagd door middel van een van de beide toetsen aan te geven of de (Engelse) woorden een positieve of negatieve lading hebben. Daarnaast wijs je de gebruikte foto’s toe aan ‘Afro American’ of ‘Europees Amerikaan’. Na afloop geeft de test aan of je inderdaad zo tolerant bent en geen enkele discriminerende aard hebt.
Advies voor in de praktijk
Zodra je zelf een vragenlijst ontwikkelt heb je echter wel de mogelijkheid om dergelijke vragen te vermijden en de onderwerpen op een andere manier te brengen. Vraag bijvoorbeeld niet naar het inkomen van iemand, maar naar hoe vaak iemand de afgelopen 3 jaar per jaar op vakantie ging. Of vraag iemand concreet naar hoe vaak een bepaald medicijn ingenomen dient te worden. Door het concreter te maken is het mogelijk de onderwerpen succesvoller te bevragen. Een alternatief is het gedrag van proefpersonen te observeren, in plaats van ze te vragen naar het gedrag dat ze zouden vertonen. Probeer het gedrag te observeren of te meten, zodat proefpersonen daar zelf niet over hoeven te vertellen.
Artikel met plezier gelezen? Like me op Facebook en lees wekelijks slimme psychologische tips die je direct kunt inzetten. Geen artikel meer missen? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week ontvangt.
Wetenschappelijke bronnen
Crowne, D. P., & Marlowe, D. (1960). A new scale of social desirability independent of psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 24, 349-354.
No Comments