De grootse TV-debatten, campagnes van de partijen en de Stemwijzer ten spijt: je weet op onbewust niveau allang wat je wilt stemmen. Die debatten en andere pogingen je meer over de materie te vertellen helpen je slechts bevestiging te vinden van wat je al vond, zodat je ook op bewust niveau een reden hebt om op een partij of een persoon te stemmen. Het is een klassiek voorbeeld van de psychologische Confirmation Bias.
1 ster * – Eenvoudig toe te passen, begrijpelijk zonder enige achtergrond
Deze cognitieve denkfout leidt ertoe dat we meer aandacht en waarde hechten aan informatie die onze eigen ideeën en hypothesen bevestigt. Ons brein houdt niet van veranderingen of wijzigingen in onze opvattingen. Daardoor gaan we onbewust op zoek naar informatie die bevestigt wat we al vinden. Zodra we die informatie vinden geeft het onbewustzijn dit door aan het bewustzijn, waardoor we het idee hebben dat we inderdaad alleen de bevestiging horen van wat we al vonden. De tegenstrijdige informatie laat ons onbewustzijn niet door naar het bewustzijn, waardoor we daar veel minder aandacht en waarde aan hechten.
Het onbewustzijn laat alleen die informatie door, waardoor ze Rutte zien als een man van z’n woord die voet bij stuk zal houden.
Tegenstrijdigheid kan lonen
Die selectieve aandacht van de kijker naar een TV-debat of toehoorder tijdens een speech valt handig in te zetten door politici. De NOS ging er in een uitgebreid artikel op in, onder andere aan de hand van een tegenstrijdigheid die Mark Rutte liet zien. “Eerst zei Rutte dat de kans dat de VVD met de PVV gaat regeren, nul is. Een heel duidelijke uitspraak. Een minuut later zei hij: het uitsluiten van partijen is iets wat de VVD niet doet,” aldus Willem van der Does, hoogleraar klinische psychologie in Leiden.
Die tegenstrijdigheid zorgt ervoor dat de voorstanders van het uitsluiten van de PVV oppikken dat de VVD niet met die partij in zee zal gaan. Het onbewustzijn laat alleen die informatie door, waardoor ze Rutte zien als een man van z’n woord die voet bij stuk zal houden. De groep die juist niemand uit wil sluiten hoort alleen het tweede gedeelte in het bewustzijn, de rest houdt het onbewustzijn achter. Zij horen dat de partij niemand uit zal sluiten, waardoor Mark Rutte de beide groepen kiezers tevreden kan houden.
Op onbewust niveau weten we allang waar onze stem naartoe gaat, we zoeken daarvoor in bijvoorbeeld de debatten slechts naar bevestiging op bewust niveau.
De beste kapitein op het schip
Uit ander wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we bovendien helemaal niet zo sterk kiezen op de inhoud als we denken. in plaats daarvan kijken we naar de verschillende lijsttrekkers van de politieke partijen en schatten we op onbewust niveau in een fractie van een seconde in of die persoon betrouwbaar oogt en ons land kan besturen. In experimenten met kinderen werden politie uit een ander land gevraagd wie van hen ze het meest zouden vertrouwen als kapitein van een schip. Ze kozen feilloos voor de personen die door de kiezers in andere landen als minister-presidenten en presidenten werden gekozen.
Een leuk voorbeeld daarvan zag ik onlangs bovendien in de eerste aflevering van What the Hague door Myrthe Hiltens. Het toont feilloos aan dat we stemmen op basis van heel andere elementen dan de inhoudelijke boodschap die politici verkondigen. Op onbewust niveau weten we allang waar onze stem naartoe gaat, we zoeken daarvoor in bijvoorbeeld de debatten slechts naar bevestiging op bewust niveau.
Artikel met plezier gelezen? Help me het bereik te vergroten met een like op Facebook en. Zelf geen artikel meer missen? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week van me ontvangt.
No Comments