“De kwaliteit van een goede wijn blijkt uit de complexiteit. Hoe vaker we een glas wijn opnieuw kunnen proeven en er weer wat nieuws in het boeket of in de smaak kunnen ontdekken, hoe beter we de kwaliteit waarderen. De beste wijnen zijn niet per sé maximaal krachtig, maar lijken vooral oneindig te inspireren”, aldus Matt Kramer. Hij geldt als een van de belangrijkste Amerikaanse wijncritici. Recent wetenschappelijk onderzoek van Crolic & Janiszewski (2016) toont aan dat hij heel duidelijk in de goede richting zit. Wanneer we keer op keer nieuwe smaken ontdekken blijven we van wijn, andere dranken of bepaalde gerechten genieten.
3 sterren *** – Wetenschappelijke inzichten vanuit de consumentenpsychologie, vertaald naar concrete voorbeelden.
Een goede complexe wijn creëert wat psychologen noemen ‘hedonic escalation’. We willen steeds meer en meer, bijvoorbeeld van een goede wijn of een smakelijk gerecht. Dit gaat lijnrecht in tegen het gevoel van verzadiging dat normaal gesproken optreedt, wanneer we bepaalde producten keer op keer gebruiken. We wennen eraan en waarderen het daardoor steeds minder (Epstein et al., 2007).
Door middel van 6 experimenten tonen de wetenschappers aan dat er belangrijke voorwaarden gelden voor producten om ons daar juist steeds meer van te laten genieten. Het moet gaan om smakelijke voeding of frank, waarbij we de motivatie hebben om steeds nieuwe smaken te ontdekken. Die nieuwe smaken moeten iedere keer dat we proeven tot uiting kunnen komen en voldoende verschillend van elkaar zijn. Met name wanneer een product ons ‘helpt’ om die nieuwe smaken te ontdekken worden we daar beter in. Een wijnproeverij met een ervaren proever is daarom de ideale methode om een ware wijnliefhebber te worden.
Samen met de resultaten uit de andere experimenten weten de wetenschappers aan te tonen dat het de sensorische ervaring van voeding of drank is die (mede) kan leiden tot hedonic escalation.
Verschillende smaken ontdekken
In één van de experimenten werd de groep met proefpersonen in tweeën gedeeld. De ene helft werd gevraagd de algemene smaak te beoordelen, de andere groep werd gevraagd heel specifiek aan te geven welke ingrediënten ze proefden. Hen werd gevraagd eerst de dominante smaak aan te duiden en zich vervolgens naast die dominante smaak te richten op wat ze nog meer konden ontdekken. Wat bleek? Zij die probeerden de smaken één voor één te ervaren genoten meer van iedere volgende trial, waardoor ze het product beter leerden te waarderen.
Samen met de resultaten uit de andere experimenten weten de wetenschappers aan te tonen dat het de sensorische ervaring van voeding of drank is die (mede) kan leiden tot hedonic escalation. Door onze zintuigen maximaal te prikkelen voorkomen we dat we ‘wennen’ aan bepaalde producten en blijven we daarin nieuwe elementen ontdekken. Dat vormt een handige methode om een ware wijnliefhebber te worden, maar brengt aan de andere kant ook risico’s met zich mee.
Advies voor in de praktijk
Het is heel prettig om volledig van bepaalde gerechten of dranken te genieten. Op het moment dat we echter niet goed weten hoe we die hedonic escalation kunnen ervaren zijn we geneigd om verschillende gerechten en dranken uit te proberen, om na te gaan ‘wat ons het best ligt’. Het risico daarmee is dat we ijs, chips, wijn, chocolade, noten, koekjes en popcorn eten, zonder dat we daar voldoende specifieke aandacht aan besteden. Het resultaat? We eten van alles net teveel, zonder dat we daar optimaal van genieten en een gevoel van bevrediging ervaren. Door je veel specifieker op de afzonderlijke smaken binnen alleen het ijs, de chips, wijn, chocolade, noten, koekjes of popcorn te richten word je een sterke liefhebber van een van de varianten en kun je de rest gemakkelijker laten staan.
Wil je dus een ware wijnliefhebber worden of een andere passie vinden? Denk voordat je een slok of een hap neemt na over wat je daar van verwacht.
Ten tweede is het van belang om rekening te houden met de peak-end rule. Het verklaart waarom artiesten afsluiten met een spetterende toegift en leert ons maximaal te genieten van kleine hoeveelheden of relatief korte ervaringen. Het is slimmer om maximaal te genieten van alle verschillende smaken van de slokken van één glas wijn, dan daar grote hoeveelheden van te drinken en je te richten op de algemene smaakervaring die dit achterlaat. Uiteindelijk onthoud je namelijk de slok met de meest bijzondere ervaring en de laatste slok, de rest zal je automatisch vergeten.
Tenslotte is het verstandig om op voorhand alvast na te denken over de smaak, de geur en het gevoel in de mond. Onderzoek van wetenschappers Cornil en Chandon dat binnenkort zal worden gepubliceerd in de Journal of Marketing Research toont aan dat we op die manier veel intenser kunnen genieten van gerechten of dranken. Wil je dus een ware wijnliefhebber worden of een andere passie vinden? Denk voordat je een slok of een hap neemt na over wat je daar van verwacht. En des te specifieker je dat doet, des te meer plezier je er vervolgens van hebt.
Artikel met plezier gelezen? Like me op Facebook en lees wekelijks slimme psychologische tips die je direct kunt inzetten. Geen artikel meer missen? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week ontvangt.
Wetenschappelijke bronnen
Cornil, Yann and Pierre Chandon (forthcoming), “Pleasure as a Substitute for Size: How Multisensory Imagery Can Make People Happier with Smaller Food Portions,” Journal of Marketing Research.
Crolic, C. & Janiszewski, C. (2016). Hedonic Escalation: When Food Just Tastes Better and Better
Epstein, Leonard H., John J. Leddy, Jennifer L. Temple, and Myles S. Faith (2007), “Food Reinforcement and Eating: A Multilevel Analysis,” Psychological Bulletin, 133 (September), 884-906.
No Comments