“Mama Say, mama Sa, Mama Appelsap”. Dat was uiteraard niet wat Michael Jackson zong, maar eenmaal op die manier beluisterd kom je er nooit meer vanaf. Met de juiste ondertitels of aankondiging vooraf horen we vreemde Nederlandse uitspraken in Engelse songteksten. Het gaat bovendien niet om een eenmalig grapje. Zoals Timur Perlin in 2015 al aangaf in DWDD gaat het om ‘onherstelbare beschadigingen’ van nummers, we kunnen het niet meer niet-horen.
1 ster * – Eenvoudig toe te passen, begrijpelijk zonder enige achtergrond
The Curse of Knowledge
Hoe komt dat? Waarom blijven we die nummers altijd op de verminkte manier horen? Het heeft te maken met The Curse of Knowledge, een mentale denkfout die drie economen al in 1989 ontdekten en beschreven. Simpel gezegd is het haast onmogelijk om aanvullende informatie over een onderwerp naast ons neer te leggen en er opnieuw naar te kijken zoals we dat deden voordat we die informatie verkregen. Toegepast op de Mama Appelsap is het haast onmogelijk het nummer nog zonder de Nederlandse aanvulling te horen, zoals je het nummer altijd hoorde toen je de Nederlandse aanvulling nog niet kende.
The Curse of Knowledge openbaart zich bovendien wanneer je een nummer neuriet of je mee klopt met het ritme en anderen de taak hebben te raden om welk nummer het gaat. Mee neuriën of mee kloppen op het ritme is niet bepaald moeilijk en lijkt behoorlijk duidelijk aan te geven om welk nummer het gaat. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat zij die mee kloppen verwachten dat 50% van de mensen zal raden om welk nummer het gaat. De praktijk? Slechts 2,5% van de luisteraars slaagt erin het nummer te raden. Hoe dat komt? Zodra je weet welk nummer je klopt wordt het haast onmogelijk je te verplaatsen in de situatie waarin je nog niet wist om welk nummer het gaat. De luisteraars hebben geen enkele aanwijzing behalve het kloppen, het is psychologisch haast onmogelijk je huidige kennis naast je neer te leggen en je weer te verplaatsen in de situatie van een ‘onwetende’.
De verkoper en de leraar
De Curse of Knowledge vormt bijvoorbeeld voor leraren een uitdaging, daarnaast kan het ook marketeers en verkopers parten spelen. Een leraar heeft diepgaande kennis van een onderwerp, terwijl leerlingen daarmee pas net kennismaken. Het is voor een leraar de kunst steeds een beetje meer informatie aan te bieden. Hij moet zich verplaatsen in de onwetende leerling, om na te gaan welke informatie het best geschikt is om qua kennis de volgende stap te zetten. Het is voor leraren van belang om steeds voldoende uitdaging te bieden, zonder te hard van stapel te lopen. Een beetje respect voor goede leraren is wat dat betreft meer dan op z’n plaats.
Verkopers dienen rekening te houden met het verschil in kennis wanneer ze een product willen verkopen waarvan zij weten dat er veel tijd, moeite of geld inzit. Consumenten die voor het eerst kennismaken met het product weten dat nog niet, ze beoordelen het product daarom als een onwetende. Wanneer een verkoper weet dat er uren en uren onderzoek in een bijzonder parfum zit dient hij er rekening mee te houden dat een consument dat nog niet weet. Om een hoge prijs te verantwoorden moet dit duidelijk worden voor de consument, de verkoper of marketeer dient zich te verplaatsen in de consument die nog slechts af kan gaan op de uiterlijke kenmerken en aan de hand daarvan heel oppervlakkig een reële prijs probeert in te schatten. Het is voor bepaalde luxe merken daarom van groot belang om kenbaar te maken hoeveel tijd en geld er in de ontwikkeling is gaan zitten, zodra consumenten zich eenmaal van die kennis bewust zijn kunnen ze zich immers niet meer voorstellen hoe ze daar eerst zo oppervlakkig over dachten.
Zelf ervaren
Zelf de Curse of Knowledge ervaren? Zet een koptelefoon op je hoofd en vraag een vriend te raden van welk nummer jij het ritme mee klopt. De kans is groot dat dit een stuk minder goed lukt dan je zou verwachten. Draai de rollen na 3 nummers eens om, slaag jij er wel in? Het zal in de praktijk niet meevallen.
Effect ervaren in een spelvorm? Speel een potje hints of koop 30 Seconds. Het is bij beide spellen soms onuitstaanbaar hoe anderen niet op het woord komen dat jij gewoon voor je hebt staan op je kaartje. Gelukkig kun je vanaf nu de Curse of Knowledge de schuld geven en weet je dat het niet aan hen of aan jou ligt.
Weer van een Mama Appelsap afkomen? Zoek de lyrics online op en zing ze de volgende keer hardop mee. Het is dan opnieuw aanvullende informatie, waardoor je de Curse of Knowledge in je voordeel kunt inzetten.
Artikel met plezier gelezen? Like me op Facebook en lees wekelijks een slimme psychologische tip die je direct kunt inzetten.
Wetenschappelijke bron
Camerer, Colin; George Loewenstein; Mark Weber (1989). “The curse of knowledge in economic settings: An experimental analysis”. Journal of Political Economy 97: 1232–1254. doi:10.1086/261651.
No Comments