Bep Spa die vraagt geen bier en wijn te schenken tijdens gemeenteborrels of Hennie de Haan als vertegenwoordiger van de pluimveesector: LindaNieuws zette al eens wat leuke namen bij beroepen op een rij. En Dumpert verzamelt al veel langer leuke combinaties onder de noemer Beroep bij je naam. Het lijkt wel of het in Nederland wemelt van de grappig gekozen namen bij beroepen. Maar is dat echt zo? Een beetje psychologie en wat statistiek zorgt voor uitleg.
1 ster * – Eenvoudig toe te passen, begrijpelijk zonder enige achtergrond
Er is psychologisch onderzoek gedaan naar namen bij beroepen en andere grappige toevalligheden. De theorie hierover noemen we implicit egotism. De hypothese stelt dat we een onbewuste voorkeur hebben voor dingen die we met onszelf associëren. Tegelijkertijd kan de Base Rate ons parten spelen, omdat er tegenover al die grappige combinaties nog veel meer namen staan die helemaal niet zo goed passen bij het beroep dat iemand uitoefent.
Op die manier zouden we onbewust ook een voorkeur kunnen hebben voor beroepen die we met onze eigen naam associëren.
Implicit Egotism: een onbewuste voorkeur
Wetenschappers stellen dat we een onbewuste voorkeur hebben voor alles wat we met onszelf associëren. Zo waarderen we spullen die we bezitten meer dan andere spullen die we niet bezitten en voelen de letters van onze eigen naam ‘prettiger’ dan andere letters. Sterker nog, er wordt onderzoek gedaan naar de cijfers van onze geboortedatum, omdat we die mogelijk ook beter waarderen dan andere cijfers. Interessant als je als (web)winkel een persoonlijke aanbieding of prijs wilt presenteren.
Op die manier zouden we onbewust ook een voorkeur kunnen hebben voor beroepen die we met onze eigen naam associëren. Hennie de Haan kan zich onbewust aangetrokken voelen tot functies binnen het pluimvee, zoals anderen haar onbewust mogelijk meer geschikt vinden voor die functie dan mensen met een andere naam. Aangetoond dat dit geldt voor namen en beroepen is dit echter nog niet.
Veel mensen zullen antwoorden dat dit 95% moet zijn. Een op het eerste gezicht logische beredenering, maar helaas onjuist. En flink onjuist, omdat het goede antwoord slechts minder dan 2% is.
Puur toeval: de base-rate
Tegelijkertijd is er waarschijnlijk sprake van puur toeval. Tegenover de voorbeelden van mensen waarbij hun naam goed past bij hun beroep staan er talloze die helemaal geen grappige combinatie vormen. Of die juist helemaal niet zo goed lijken te passen, zoals Benno Baksteen als vertegenwoordiger voor de luchtvaartbranche. Het is vanuit de statistiek belangrijk om rekening te houden met de Base Rate. Dat voorkomt dat we trappen in de Base Rate Fallacy, een denkfout waardoor we gemakkelijk op het verkeerde been worden gezet.
Stel je bijvoorbeeld voor dat de politie een apparaat gebruikt om beschonken bestuurders tegen de lamp te laten lopen. Van het systeem weet je dat iemand die beschonken is 100% zeker wordt gepakt.
Gemiddeld genomen is 1 op de 1.000 bestuurders beschonken en in 5% van de gevallen geeft het systeem onterecht aan dat iemand beschonken is. Wat is dan de kans dat iemand die wordt gepakt voor beschonken rijden daadwerkelijk heeft gedronken?
Veel mensen zullen antwoorden dat dit 95% moet zijn. Een op het eerste gezicht logische beredenering, maar helaas onjuist. En flink onjuist, omdat het goede antwoord slechts minder dan 2% is.
Voor elke 1.000 bestuurders is er 1 beschonken. Die beschonken bestuurder wordt met 100% zekerheid gepakt, dus dat leidt tot 1 kloppend positief resultaat. Tegelijkertijd zijn 999 bestuurders niet beschonken, maar wordt 5% daarvan wel zo aangemerkt. Dat betekent dat er sprake is van (afgerond) 50 bestuurders die worden gepakt, terwijl ze niet hebben gedronken. In totaal worden er 1 + 50 = 51 bestuurders gepakt, waarvan er maar 1 echt beschonken is. Dat betekent een kans van 1,96% (1/51) dat iemand die gepakt wordt daadwerkelijk gedronken heeft.
Waarschijnlijk valt het in de praktijk dus ook wel mee dat Nederland vol zit met mensen waarvan hun achternaam precies past bij het beroep dat ze uitoefenen.
Artikel met plezier gelezen? Help me het bereik te vergroten met een like op Facebook en. Zelf geen artikel meer missen? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week van me ontvangt.
No Comments