De EO-serie Als De Dijken Breken op NPO 1 is psychologisch gezien een uitstekend wapen tegen de normality bias. Deze cognitieve denkfout leidt tot zware onderschatting van een mogelijke ramp in Nederland. Indien de dijken inderdaad breken staat de helft van het land onder water, maar het aantal mensen dat zich daar goed op voorbereid is enorm beperkt. Hoe komt dat psychologisch en wat valt er aan te doen?
2 sterren ** – Praktische informatie, gebaseerd op een achterliggende wetenschappelijke theorie
De normality bias heeft betrekking op een mentale staat, met het oog op eventuele (natuur)rampen. Het leidt ertoe dat we zowel de waarschijnlijkheid als de gevolgen van een ramp zwaar onderschatten. Daardoor bereiden we ons er onvoldoende op voor. Dit heeft vooral te maken met het feit dat we automatisch denken dat iets dat onszelf niet eerder gebeurde, ons ook in de toekomst niet zal overkomen. Bovendien nemen we uitgesproken waarschuwingen onvoldoende serieus.
Het is aan de overheid om ons duidelijk te maken dat er rampen kunnen plaatsvinden en dat we ons daarop goed dienen voor te bereiden.
Noodpakketten en NL-Alert
Dat heeft concrete gevolgen, bijvoorbeeld met betrekking tot noodpakketten en het NL-Alert. De overheid adviseert via de website crisis.nl een noodpakket met in ieder geval een radio op batterijen, een zaklamp, extra batterijen, een eerstehulpkit en lucifers in een waterdichte verpakking. Persoonlijk ken ik echter niemand die een dergelijk pakket in huis heeft, bijvoorbeeld om zich voor te bereiden op het moment dat de dijken breken.
Via dezelfde website adviseert de overheid ons aan te melden voor NL-Alert. Uit recent onderzoek blijkt dat 55% van de mensen van 12 jaar en ouder de telefoon op de juiste manier heeft ingesteld om dat bericht te ontvangen. Op 5 december 2016 zendt de overheid opnieuw een controlebericht uit. Het is aan de overheid om ons duidelijk te maken dat er rampen kunnen plaatsvinden en dat we ons daarop goed dienen voor te bereiden.
Als De Dijken Breken en andere oplossingen
Binnen de strategie om de normality bias tegen te gaan heeft de serie daarom een belangrijk positief psychologisch effect op ons (consumenten)gedrag
Als De Dijken Breken vormt daarin een uitstekend middel, ook al gaat het niet om een voorlichtingscampagne in de nauwe zin. Dat heeft te maken met 2 van de 4 belangrijke stadia om ons goed voor te bereiden op rampen:
- Voorbereiding
Het is van belang om publiekelijk te verkondigen dat er een ramp kan plaatsvinden en dat er noodscenario’s beschikbaar zijn. - Waarschuwing
Zodra het risico op een ramp toeneemt moet er een duidelijke en ondubbelzinnige waarschuwing plaatsvinden. Naarmate het risico verder toeneemt moeten die waarschuwingen vaker plaatsvinden.
We weten dat het niveau van de zeespiegel stijgt en dat in 1953 de Watersnoodramp plaatsvond. Als De Dijken Breken maakt publiekelijk duidelijk dat er opnieuw een ramp plaats kan vinden. Het is in combinatie met de initiatieven op crisis.nl een van de waarschuwingen in successie, die ons ervan bewust moeten maken dat het weer mis kan gaan. Binnen de strategie om de normality bias tegen te gaan heeft de serie daarom een belangrijk positief psychologisch effect op ons (consumenten)gedrag.
Artikel met plezier gelezen? Like me op Facebook en lees wekelijks slimme psychologische tips die je direct kunt inzetten. Geen artikel meer missen? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week ontvangt.
Wetenschappelijke bronnen
Valentine, Pamela V.; Smith, Thomas Edward (Summer 2002). “Finding Something to Do: the Disaster Continuity Care Model” (PDF). Brief Treatment and Crisis Intervention. From the School of Social and Behavioral Science at the University of Alabama-Birmingham (Valentine) and the School of Social Work at Florida State University (Smith): Oxford University Press. 2 (2): 183–196. ISSN 1474-3329. Retrieved 2 November 2013.
No Comments