Tim Hofman legde een enorme bom onder The Voice en de complete mediawereld door aan te kondigen dat BOOS machtsmisbruik en seksueel wangedrag zou aantonen. De hashtags ‘tvoh’, ‘The Voice’ en meer specifiek ‘Linda de Mol’ waren direct trending op Twitter. En die laatste niet vanwege haar eigen betrokkenheid, maar omdat haar man Jeroen Rietbergen (bandleider bij The Voice) direct bekende en opstapte. Waarom werd Linda de Mol mikpunt van de kritiek? En wat bepaalt eigenlijk hoe het publiek reageert op schandalen zoals deze? Drie wetenschappers zochten het uit.
3 sterren *** – Wetenschappelijke inzichten vanuit de consumentenpsychologie, vertaald naar concrete voorbeelden.
Zij refereren onder andere aan een Starbucks-schandaal in de Verenigde Staten. Een video werd meer dan 11,5 miljoen keer bekeken en kreeg 150.000 retweets op Twitter. Er was te zien hoe een Starbucks-manager de politie belde toen twee (donkere) personen wél lekker binnen kwamen zitten, maar niets te drinken bestelden. De manager werd aan de publieke schandpaal genageld. Zowel haar foto, volledige naam, leeftijd, vorige werkgevers en woonplaats werden al snel gedeeld.
Iemand beschadigen om anderen te helpen
De publieke schandpaal heeft twee effecten:
- (Imago)schade voor het individu
- Preventie voor de maatschappij
De keuze om wel of niet mee te doen aan de publieke schandpaal hangt af van iemands voorkeur voor niet-kwaadaardigheid (nonmaleficence). Het gaat om iemands principe om geen anderen kwaad te doen, als dat niet nodig is.
De beschuldigingen aan het adres van Ali B. en anderen bij The Voice zijn schadelijk voor hem als individu. Tegelijkertijd is het een waarschuwing voor anderen die hen remt om in de toekomst hetzelfde gedrag te vertonen. Het is een keuze tussen twee kwaden.
De mate van identificatie
Of mensen meedoen aan het publiekelijk aan de schandpaal nagelen blijkt af te hangen van hun voorkeur voor niet-kwaadaardigheid. Mensen die dit principe erg belangrijk vinden doen alleen mee aan publieke shaming als de beschuldigde relatief anoniem kan blijven.
Mensen dit het principe minder belangrijk vinden doen makkelijker mee aan publieke shaming, zelfs als er veel privé-gegevens van de beschuldigde publiek worden gemaakt. Dat doen zij overigens niet om diegene daarmee extra schade te berokkenen. Zij ervaren simpelweg niet zo’n sterk dilemma. Ze maken zich minder druk over de schade voor het individu, ten opzichte van de mogelijke voordelen voor de maatschappij.
In het geval van The Voice ervaart een deel van de mensen (hoog in niet-kwaadaardigheid) een ethisch dilemma. Die mensen willen wél voorkomen dat dit vaker gebeurt, maar liever niet Ali B. of anderen aan de publieke schandpaal nagelen. Dat neemt niet weg dat het publieke belang voor hen zwaarder kan wegen dan de individuele schade. En lekken daarbij geen (extra) privégegevens uit van de persoon in kwestie? Dan is de drempel een stuk lager om de beschuldigingen via Twitter en andere (sociale) media te delen.
Interessant artikel gelezen? Help me het bereik te vergroten met een like op Facebook. Zelf op de hoogte blijven van leuke psychologische inzichten? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week van me ontvangt.
Wetenschappelijke bronnen
Verder lezen: Pundak, C., Steinhart, Y. & Goldenberg, J. Nonmaleficence in Shaming: The Ethical Dilemma Underlying Participation in Online Public Shaming. Journal of Consumer Psychology, 478-500.
Anderson, M., Anderson, S. L., & Armen, C. (2006). MedEthEx: A prototype medical ethics advisor. In Pro- ceedings of the national conference on artificial intelligence (Vol. 21, 2nd ed., p. 1759). Menlo Park, CA; Cambridge, MA; London: AAAI Press; MIT Press; 1999.
Norlock, K. J. (2017). Online shaming. Social Philosophy Today, 33, 187–197. https://doi.org/10.5840/socphil today201762343.
Petley, J. (2013). Media and public shaming: Drawing the boundaries of disclosure. London: I. B. Tauris and Co.
