Vrijuit rijmen maar: want dan is het waar

9 september 2016

‘Melk is goed voor elk’ en ‘Je bent een rund als je met vuurwerk stunt’: het zijn nog altijd bekende slogans voor, respectievelijk, melk aan de ene zijde en geboden voorzichtigheid met vuurwerk door Sire. Dat die slogans nog altijd goed in ons hoofd zitten heeft met tal van factoren te maken, waaronder met het feit dat ze rijmen. Rijmende slogans en andere zinnen hebben namelijk een bijzondere invloed op ons brein. We onthouden ze stukken gemakkelijker en nemen ze bovendien veel sneller voor waarheid aan dan vergelijkbare slogans die niet rijmen.

2 sterren ** – Praktische informatie, gebaseerd op een achterliggende wetenschappelijke theorie

melk goed voor elk

Het effect staat bekend als het rhyme-as-reason-effect of het Eaton-Rosen phenomenon. Het waren McGlone en Tofighbakhsh die in 2000 ontdekten dat rijmende slogans werden ervaren als meer waarheidsgetrouw. In het onderzoek werd ‘What sobriety conceals, alcohol reveals’ (Wat soberheid verbergt, zal alcohol tonen) duidelijk overtuigender beoordeeld dan ‘What sobriety conceals, alcohol unmasks’. De beide slogans brengen inhoudelijk dezelfde boodschap over. Het gebruik van rijmwoorden leidde ertoe dat de claim als meer waarheidsgetrouw werd ervaren.

Een heuristiek als oorzaak

Hoe het komt dat we slogans of zinnen die rijmen gemakkelijker voor waar aannemen is niet helemaal duidelijk. Het zou volgens McGlone en Tofighbakhsh te maken hebben met de Keats heuristiek. Die stelt dat we een statement sneller voor waar aannemen wanneer die ‘prettig in het gehoor ligt’. We weten van rijmende zinnen dat die inderdaad prettig in het gehoor liggen, bijvoorbeeld in popsongs en andere hits.

Daniel Kahneman komt in zijn boek Thinking Fast & Slow (Ons Feilbare Denken) met een andere verklaring. Hij stelt dat we de slogans eerder voor waar aannemen dankzij de fluency heuristiek. Des te gemakkelijker we slogans of zinnen cognitief kunnen verwerken, des te positiever onze attitude ten opzichte daarvan. De rijmwoorden maken het gemakkelijker om de zinnen te verwerken, waardoor we positiever oordelen en de claim gemakkelijker voor waarheid aannemen.

Rijmen en allitereren

tijger in de tank

Het is met name aan reclamemakers om ons slogans te presenteren die ons zo gemakkelijk mogelijk overtuigen. Rijmen is dan dus een interessante strategie, al valt dat breder te trekken. Esso kwam al in 1959 met een ‘tijger in de tank’, wat heerlijk allitereert. Heineken kwam met ‘heerlijk helder Heineken’ en zette daarmee een slogan neer die we nog altijd allemaal moeiteloos kunnen reproduceren.

heerlijk helder heineken

Je wapenen tegen het effect van rijmende of allitererende slogans valt niet mee. De invloed daarvan vindt op onbewust niveau plaats, je kunt je brein onmogelijk verbieden om een rijmende slogan als prettig te ervaren. Je kunt je in ieder geval bewust zijn van de invloed van rijmende en allitererende slogans, zodat je een extra motivatie hebt om toch vooral naar de kwaliteit van producten of diensten te kijken.

En wil je het echt goed doen? Verzin voor de merken met niet-rijmende slogans dan ook een goede rijmende slogan. Op die manier neem je het voordeel voor het merk met de rijmende of allitererende slogan weg. Je hebt dan niet zomaar meer een onbewuste voorkeur op basis van de slogan alleen, zodat je een meer eerlijke keuze kunt maken.

Ervaren hoe een zin waarvan je verwacht dat ‘ie rijm ongemakkelijk voelt als dat niet gebeurt? In de onderstaande video van JURK ervaar je eenvoudig hoe andere rijmende popsongs normaal uitstekend inspelen op wat je brein daarvan verwacht en daardoor prettig aanvoelen.

Artikel met plezier gelezen? Like me op Facebook en lees wekelijks slimme psychologische tips die je direct kunt inzetten. Geen artikel meer missen? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week ontvangt.

Wetenschappelijke bronnen

Kahneman, Daniel (2011). Thinking, Fast and Slow. New York: Farrar, Straus and Giroux.

McGlone, M. S.; J. Tofighbakhsh (2000). “Birds of a feather flock conjointly (?): rhyme as reason in aphorisms.”. Psychological Science. 11 (5): 424–428. doi:10.1111/1467-9280.00282.

You Might Also Like

No Comments

Leave a Reply