Waarom zijn sociale media zo verslavend?

Een uitgebreide oproep van Arjen Lubach ten spijt, Facebook en andere sociale media zijn zó verslavend dat we er maar heel moeilijk afscheid van kunnen nemen. Je kunt bij Quest testen of je daadwerkelijk verslaafd bent (ik niet, yeah!), maar zelfs zonder klinische score is de kans groot dat je er verslingerd aan bent geraakt. En dat is niet zo vreemd, want er ligt een heel slim psychologisch principe aan ten grondslag.

1 ster * – Eenvoudig toe te passen, begrijpelijk zonder enige achtergrond

Het zijn de ‘meldingen’ die het ‘m doen. Die zorgen ervoor dat we zoveel moeite hebben om afscheid te nemen van Instagram, Facebook en Twitter. Meldingen die we krijgen als anderen ons volgen, vrienden willen worden, ons een bericht hebben gestuurd of een van onze berichten hebben geliked of geretweet.

Een shot dopamine van je brein

Zodra je er melding in beeld verschijnt komt er in het brein een beetje dopamine vrij. Een stofje dat je een prettig gevoel geeft. Net als wanneer je een volgend level in een spel behaalt of je de jouw persoonlijk record verbreekt na 5 kilometer hardlopen. Een stofje dat je beloont voor je gedrag, waardoor je dat waarschijnlijk zal gaan herhalen.

Helaas zorgt het er ook voor dat je gebruik blijft maken van de sociale media. Door weer een foto te plaatsen of opnieuw een leuke reactie bij iemand anders achter te laten.

Een handig trucje van het brein, om goed gedrag te belonen. Dankzij dopamine zet je de volgende keer nog wat harder aan om de 5 kilometer nog sneller te lopen en weer dat vrijkomen van het stofje te ervaren. En doe je er alles aan om weer een volgend level te halen.

Helaas zorgt het er ook voor dat je gebruik blijft maken van de sociale media. Door weer een foto te plaatsen of opnieuw een leuke reactie bij iemand anders achter te laten. Met de stiekeme hoop dat iemand het ‘leuk vindt’ en je daar vervolgens een melding van krijgt. Want dat is de onbewuste reden dat je Instagram opent op je smartphone en naar Facebook surft tijdens je werk. Wellicht ligt er een beloning op je te wachten, in de vorm van een leuke melding.

De variabele beloning

Wetenschapper Skinner deed al in 1947 onderzoek naar dergelijke beloningen. Hij ontdekte dat we (net als dieren) extreem gevoelig zijn voor met name variabele beloningen. Er komt steeds nieuwe dopamine vrij als we de beloningen niet kunnen voorspellen. Als we de ene keer wel een melding krijgen, de volgende keer niet en dan ineens een dubbele. Volstrekt willekeurig en niet te voorspellen, voor maximale kracht door variabele beloningen.

Dus wil je stoppen met Instagram, Facebook en Twitter? Zorg er dan voor dat je geen updates meer plaatst, om een belangrijke eerste stap te zetten.

Sociale media zijn meesters in variabele beloningen, want je weet nooit of er meldingen voor je klaar staan. En dat maakt het zo verleidelijk om foto’s te delen en updates te plaatsen. Zodat het iedere keer weer spannend is als je de app of de website opent, om te zien of er een verslavende beloning voor je klaar staat. En daardoor kom je er ook niet zomaar vanaf. Niet zolang je updates blijft plaatsen en je daar beloningen voor ontvangt.

Dus wil je stoppen met Instagram, Facebook en Twitter? Zorg er dan voor dat je geen updates meer plaatst, om een belangrijke eerste stap te zetten. Het aantal beloningen in de vorm van meldingen zal drastisch afnemen, waardoor je alvast kunt ontwennen. De stap om je account vervolgens op te zeggen wordt dan een stuk kleiner. Al krijg je dan natuurlijk nog te maken met FoMO.

Artikel met plezier gelezen? Help me het bereik te vergroten met een like op Facebook en. Zelf geen artikel meer missen? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week van me ontvangt.