De Consumentenbond deed onderzoek naar de reactie van consumenten op keurmerken voor gezonde voeding. Al veel eerder werden de ‘groene vinkjes’ en de ‘blauwe vinkjes’ in de ban gedaan, omdat die niet bleken te werken. Te onduidelijk. In Groot-Brittanië gebruiken ze al veel langer een ‘stoplichtsysteem’. EditieNL vroeg me voor hun uitzending van donderdag 12 april of zo’n systeem hier ook zou kunnen werken. En hoe dat psychologisch zit.
2 sterren ** – Praktische informatie, gebaseerd op een achterliggende wetenschappelijke theorie
In de uitzending was er helaas weinig ruimte om uit te wijden, maar die ruimte heb ik hier wel. Ik denk namelijk inderdaad dat het stoplichtsysteem hier ook kan werken, mits dat op de juiste manier wordt ingevoerd.
De kleuren rood, amber en groen hebben, vooral als we ze samen zien, een heel duidelijke associatie met een stoplicht. Daardoor weten we, rood betekent stoppen en groen staat voor doorgaan. Bovendien trekken de kleuren op verpakkingen de aandacht, veel meer dan alleen een aanduiding van het aantal kilocalorieën, het aantal grammen suiker of het percentage van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
Tenslotte is het belangrijk om rekening te houden met het verschil tussen utilitaristische (dat wat we nodig hebben) en hedonistische (dat wat we leuk of lekker vinden) aankopen
Een gevoel van eigen verantwoordelijkheid
De aandacht trekken met kleuren die we associëren met stoppen of doorgaans is een goede eerste stap, maar niet voldoende om gedrag te veranderen. Ons gedrag ontstaat onder invloed van de omgeving en veelal op basis van emoties. Vandaar dat in die twee elementen een sleutel ligt om het systeem goed in te voeren. Twee elementen die in de aanpak een verschil zouden kunnen maken:
- Zichtbaarheid van de kleuren
Het is belangrijk om de kleuren op de voorkant van verpakkingen aan te brengen, zo goed mogelijk zichtbaar. Voor de consument, maar ook voor de sociale omgeving van die consument. Voor ander winkelend personeel, de caissière en vrienden die je thuis uitnodigt om er samen van te eten en drinken. Immers, op die manier zal je een ‘slechte’ keuze niet alleen voor jezelf moeten goedpraten (een eitje voor het brein), maar zal je ook rekening moeten houden met het imago dat je opbouwt bij anderen. Een prettige onbewuste invloed, waar we ons graag gezonder en voorbeeldiger naar gedragen. - Eigen verantwoordelijkheid
De mate waarin verschillende producten met verschillende ‘stoplichten’ bij elkaar liggen bepaalt in hoeverre consumenten zelf een gezonde of ongezonde keuze maken. En dat ook zo ervaren. In een schap met zakken chips die op alle fronten allemaal rood kleuren ontstaat er een gevoel van ‘overkomen’. De fabrikanten gebruiken teveel zout, ik heb als consument geen kans om daaruit een goede keuze te maken. Ik ervaar teleurstelling, maar draag daarvoor zelf geen verantwoordelijkheid. In plaats daarvan zouden er altijd gezonde en minder gezonde keuzes beschikbaar moeten zijn. Dan ontstaat automatisch het gevoel van een eigen keuze met eigen verantwoordelijkheid, waardoor het moeilijker wordt om fabrikanten de schuld te geven.
Verschillende soorten aankopen
Tenslotte is het belangrijk om rekening te houden met het verschil tussen utilitaristische (dat wat we nodig hebben) en hedonistische (dat wat we leuk of lekker vinden) aankopen. Die eerste categorie kopen we op een meer cognitieve manier. We kijken kritisch naar de prijs, letten gemakkelijker op het aantal kilocalorieën en verwerken percentages van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid eenvoudiger. Andersom kopen we hedonistische producten op basis van gevoel en intuïtie, waarbij getallen en geschreven informatie juist veel minder goed aansluiten. Met name voor die categorie producten is het stoplichtsysteem interessant, zonder al teveel aanvullende informatie. Als we kopen op gevoel zal rood (naast groen en amber) onze aandacht trekken en waarschuwen, terwijl groen (naast amber en rood) aangeeft dat we een goede keuze maken. Ons onbewustzijn waarschuwt het bewustzijn niet, zodat we gezondere aankopen zullen doen.
Bekijk de video van EditieNL bij RTL.
Artikel met plezier gelezen? Help me het bereik te vergroten met een like op Facebook en. Zelf geen artikel meer missen? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week van me ontvangt.
No Comments