Festivalkaartje gekocht en valt het ‘s morgens al met bakken uit de hemel? Zij die hun kaartje weggooien en daar niet meer over nadenken maken psychologisch gezien de beste keuze. Toch maar naar het festival gaan en hopen dat er met een poncho om toch nog iets van te maken valt? Dan trap je in de sunk cost fallacy. Het is de cognitieve denkfout die ons laat vasthouden aan uitgaven die we reeds eerder deden, zonder dat we daar direct beter van worden.
Trots op je IKEA-kast? Het is pure psychologie
3 juni 2016IKEA heeft een geweldig business-model. Het bedrijf slaagt erin klanten zelf hun benodigde materialen bij elkaar te laten zoeken in het magazijn, na door een overweldigende showroom te zijn gelopen. Die klanten gaan thuis vervolgens zelf met hun nieuwe kast of andere aanwinst aan de slag. En daar zit een belangrijk onderdeel van het business-model. Het IKEA-effect zorgt ervoor dat we ontzettend blij zijn met meubilair dat we zelf in elkaar hebben gezet.
Beleg je in aandelen, handel je in opties via BUX of ben je gewoon benieuwd waarom zo weinig particuliere actieve beleggers erin slagen op de lange termijn een positief rendement te behalen? Er zijn verschillende psychologische effecten van invloed: het einde van een lijngrafiek kan ons beïnvloeden en het disposition effect stuurt aan- en verkoopmomenten. Dit effect zorgt ervoor dat particuliere beleggers eerder geneigd stijgende aandelen van de hand te doen (de winst te pakken), terwijl zij dalende aandelen in hun mandje houden (wellicht komt het nog goed).
Waarom feliciteren verkopers je met je aankoop?
12 februari 2016“Gefeliciteerd met je nieuwe aankoop!” Onlangs een nieuwe computer of nieuwe broek gekocht? Online een vakantiehuis geboekt? Een goede verkoper feliciteert je met je aankoop. Dat is natuurlijk hartstikke aardig, maar wist je dat het bovendien psychologische invloed op je heeft? Goede verkopers weten dat ze jou als consument gelukkig moeten maken met je aankoop, het maakt de kans immers zo groot mogelijk dat je later nog eens een aankoop doet. Het psychologische effect dat hiervoor verantwoordelijk is kennen we als de Choice-Supportive bias, een psychologische denkfout die je (soms onterecht) bevestigt dat je een goede keuze hebt gemaakt, puur omdat jij de keuze hebt gemaakt.
Deze snelkoppeling in je brein houdt je gemakkelijk voor de gek
22 januari 2016Waarbij vallen er jaarlijks meer doden; door ongevallen in huis of botsingen in het verkeer? Een gemakkelijke vraag, niet? Dat moet het verkeer zijn. Toch? Het ene leidt jaarlijks tot grofweg 3x meer doden dan het andere. Jaarlijks vallen er door ongelukken in huis namelijk een kleine 2.500 doden, in het verkeer zijn dat er iets meer dan 800! Inderdaad, er vallen jaarlijks veel meer doden bij ongelukken in huis dan in het verkeer. Had je niet verwacht zeker?
Waarom zien we zo’n schattig gezichtje in de Mini Cooper?
8 januari 2016
Twee onschuldige glazen oogjes en daaronder een blije open mond; met een beetje fantasie krijgt de Mini Cooper gemakkelijk een schattig karakter. Waarom zien we eigenlijk een gezicht in iets dat in de praktijk uitsluitend bestaat uit plaatwerk, een paar stukken glas en wat andere materialen voor de grille? Het effect staat bekend als antropomorfisme en vindt z’n oorsprong in de Griekse woorden ánthrōpos (“menselijke”) en morphē (“vorm”). We zien een menselijke vorm in objecten, zoals een Mini Cooper, een stuk gesteente in een grot, een Disney-figuur, een mascotte of een robot.
Goud, zilver en andere sieraden spreken ons allemaal aan, terwijl vooral de mannen hun auto tot het laatste plekje schoonpoetsen om een glimmend geheel te creëren waarmee je stijlvol voor de dag kunt komen. Waarom houden we zo van glimmende objecten en afwerkingen? Als consumentenpsycholoog weet ik dat er waarschijnlijk meer speelt dan het simpelweg ‘mooi vinden’, iets waar bijvoorbeeld een marketeer z’n voordeel mee kan doen. Binnen de consumentenpsychologie toont recent onderzoek van Meert, Pandelaere en Patrick (2014) inderdaad aan dat er meer meespeelt dan een esthetische voorkeur.