Beleg je in aandelen, handel je in opties via BUX of ben je gewoon benieuwd waarom zo weinig particuliere actieve beleggers erin slagen op de lange termijn een positief rendement te behalen? Er zijn verschillende psychologische effecten van invloed: het einde van een lijngrafiek kan ons beïnvloeden en het disposition effect stuurt aan- en verkoopmomenten. Dit effect zorgt ervoor dat particuliere beleggers eerder geneigd stijgende aandelen van de hand te doen (de winst te pakken), terwijl zij dalende aandelen in hun mandje houden (wellicht komt het nog goed).
2 sterren ** – Praktische informatie, gebaseerd op een achterliggende wetenschappelijke theorie
Een goede belegger beperkt de verliezen en weet de winsten de maximaliseren. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Een rapport van de Autoriteit Financiële Markten uit 2015 toont aan dat de gemiddelde particuliere belegger slechter presteert dan de benchmark, een defensieve beleggingsstrategie die simpelweg de markt volgt. Debet hieraan is onder andere het disposition effect.
Disposition effect en Loss Aversion
We hebben er als particuliere belegger totaal geen moeite mee een winst te incasseren. Aandelen die een stijging laten zien leveren winst op zodra we die incasseren. De virtuele winst vertaalt zich naar daadwerkelijke winst, waarmee we opnieuw kunnen beleggen of die we aan wat leuks kunnen uitgeven. Het incasseren van verliezen vinden we aan de andere kant een stuk lastiger. We vertalen een virtueel verlies niet graag naar een daadwerkelijk verlies. Het disposition effect leidt ertoe dat we dalende aandelen te lang vast houden, terwijl we stijgende aandelen te vroeg verkopen.
Dit valt deels te verklaren vanuit Loss Aversion, een concept ontdekt door Daniel Kahneman en Amos Tversky. We hebben een sterke afkeer van risico, waardoor een verlies gemiddeld zo’n 2x vervelender voelt dan een winst. Wanneer we €20 verliezen uit onze portemonnee doet dat 2x meer pijn dan dat het prettig voelt wanneer we €20 op straat vinden. Waar dit toe leidt? We proberen verliezen te voorkomen, terwijl we winsten direct realiseren. De stijgende aandelen verkopen we om de winst te pakken, het verlies proberen we te voorkomen door de dalende aandelen nog maar even aan te houden.
Slimmer beleggen
Uiteraard draagt dat op de lange termijn niet bij aan je doelstellingen. Professionele en institutionele beleggers kiezen er daarom voor vaste marges te hanteren, op basis waarvan ze dalende aandelen verkopen of de winst pakken op stijgende aandelen. Je kunt bijvoorbeeld op voorhand afspreken dat je een aandeel verkoopt wanneer het 10% in waarde daalt. Het is van belang je hier uiterst strikt aan te houden, geen uitzonderingen. Zelfs niet wanneer er morgen goed nieuws aan zit te komen waardoor het aandeel zich zou kunnen herstellen, dergelijke beredeneringen zijn symptomen van het disposition effect. Grenzen zijn grenzen, door je daar aan te houden kun je effectiever beleggen.
Het antwoord op het disposition effect om slimmer te beleggen? Stel harde grenzen en houd je daar aan, desnoods op basis van een vooraf geprogrammeerde verkooporder als stok achter de deur.
Benieuwd naar andere psychologische invloeden op particuliere beleggers? De AFM zette een aantal biases en heuristieken op een rij in hun rapport uit 2015 (PDF).
Artikel met plezier gelezen? Like me op Facebook en lees wekelijks een slimme psychologische tip die je direct kunt inzetten.
Wetenschappelijke bron
Barber, B. & Odean, T. (2013). The Behavior of Individual Investors. In Constantinides, G.M., Harris, M. & Stulz, R.M. (Eds.) Handbook of the Economics of Finance (pp. 1533–1570). Elsevier.
Kahneman, D. and Tversky, A. (1984). “Choices, Values, and Frames” (PDF). American Psychologist 39 (4): 341–350. doi:10.1037/0003-066x.39.4.341.
No Comments