Het blijkt dat mensen positiever denken over orgaandonaties als ze een Apple Watch of een Fitbit dragen. Dat lijkt misschien vergezocht, maar experts in consumentenpsychologie vonden een link. Ze onderzochten hoe zo’n wearable van invloed is op het zelfconcept van consumenten. Daaruit blijkt dat consumenten die hun fysiologische prestaties bijhouden hun ‘zelf’ meer zien als een verzameling organen en onderdelen, dan als één geheel ‘zelf’ van lichaam en geest. Daardoor ‘verliezen’ ze geen orgaan als ze die doneren, dus doet dat psychologisch minder pijn en staan ze daar positiever tegenover.
3 sterren *** – Wetenschappelijke inzichten vanuit de consumentenpsychologie, vertaald naar concrete voorbeelden.
De wetenschappers ontdekten dat self-tracking leidt tot grotere acceptatie van orgaandonatie en tot sterkere aanmoediging om zelf donor te worden. Het is de fysiologische data die consumenten een ander beeld van zichzelf geeft, waarbij hun lichaam op meer afstand van henzelf staat.
Dit is gebaseerd op het self-body dualisme, zoals filosoof Descartes dat vierhonderd jaar geleden opperde. Hierin staat de geest los van het lichaam. Fysiologische self-tracking (zoals het bijhouden van je hartslag of hoeveel je zweet) draagt bij aan het dualisme.
Vooral jongeren, vrouwen en religieuzen
Uit het onderzoek blijkt verder dat vooral jongeren, vrouwen en religieuze mensen dualistisch kijken naar hun lichaam en geest. Het lichaam staat voor hen (meer) ‘buiten het zelf’. Die overtuiging correleert met neurotische persoonlijkheidskenmerken en de neiging om te mentaliseren.
Mensen die sterk focussen op de fysiologie van hun lichaam (bijvoorbeeld met een Apple Watch of Fitbit) zien hun lichaam (meer) als verzameling van onderdelen, zoals cellen en organen. Het lichaam staat los van de eigen zelf, omdat het daarbij gaat om de eigen geest. Die loskoppeling is gunstig, omdat het dan makkelijker afstand doen is van organen om te doneren.
Specifieke metingen
Het effect treedt vooral op bij specifieke fysiologische metingen, zoals de hartslag en hoeveel iemand zweet. Algemene metingen voor activiteit of zelfs gezondheid hebben dit effect niet.
Ondertussen geeft 82,3% van de mensen aan dat zij verwachten dat deze fysiologische metingen geen effect zullen hebben op hun keuze om orgaandonor te worden. Uit het onderzoek blijkt iets heel anders, dus het is een goed voorbeeld van een onbewuste denkfout.
De metingen van een Apple Watch of Fitbit delen het menselijk lichaam op in verschillende organen en onderdelen. Die opdeling creëert afstand tot de eigen ervaren zelf. Die afstand maakt het makkelijker om organen te doneren, en daar positiever over te denken. Het voorkomt namelijk verliesaversie. Mensen doen makkelijker afstand van iets dat gevoelsmatig verder van ze af staat.
Interessant artikel gelezen en wil je op de hoogte blijven van leuke psychologische inzichten? Meld je aan voor de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de nieuwe artikelen ontvangt.
Wetenschappelijke bronnen
Hoang, C. & Ng, S. (2023). The facilitating effect of physiological self-tracking on organ donation. Journal of Consumer Psychology, 33, 394-402.
Blanke, O., & Metzinger, T. (2009). Full-body illusions and minimal phenomenal selfhood. Trends in Cognitive Sciences, 13(1), 7–13.
Demertzi, A., Liew, C., Ledoux, D., Bruno, M.-A., Sharpe, M., Laureys, S., & Zeman, A. (2009). Dualism persists in the science of mind. Annals of the New York Academy of Sciences, 1157(1), 1–9.
Gervais, S. J., Bernard, P., Klein, O., & Allen, J. (2013). Toward a unified theory of objectification and dehumanization. In Objectification and (de) humanization (pp. 1–23). Springer.
Grankvist, G., Kajonius, P., & Persson, B. (2016). The relationship between mind-body dualism and personal values. International Journal of Psychological Studies, 8(2), 126–132.
Sanner, M. A. (2001). Exchanging spare parts or becoming a new per- son? People’s attitudes toward receiving and donating organs. Social Science & Medicine, 52(10), 1491–1499.
Sjöklint, M. (2014). The measurable me: the influence of self- quantification on the online user’s decision-making process. Paper read at Proceedings of the 2014 ACM International Symposium on Wearable Computers: Adjunct Program.
Svensen, S. G., White, K. D., & Caird, D. (1992). Replications and res- olutions: Dualistic belief, personality, religiosity, and paranor- mal belief in Australian students. Journal of Psychology, 126(4), 445–447.
Willard, A. K., & Norenzayan, A. (2013). Cognitive biases explain religious belief, paranormal belief, and belief in life’s purpose. Cognition, 129(2), 379–391.
Patrick is meer dan 10 jaar zelfstandig Consumentenpsycholoog. Hij combineert psychologie met marketing. Psychologische inzichten maken hem gelukkiger met zijn eigen (aankoop)keuzes en vormen de wetenschappelijke basis om bedrijven en instellingen te adviseren. Hij schrijft hier blogartikelen op de site, schrijft columns voor RTLZ en De Ondernemer en wordt regelmatig gevraagd voor kranten, tijdschriften, radio en televisie. Bovendien is hij zelfstandig SEO tekstschrijver.
