Waarom een fact-checking-label op Instagram geen effect zal hebben

1 november 2019

Op Instagram kunnen we binnenkort labels verwachten die aangeven dat de inhoud deels of helemaal onjuist is. Dat maakte moederbedrijf Facebook onlangs bekend, in samenwerking met Nu.nl. Een leuk initiatief, maar ook een aanpak die psychologisch helaas weinig tot geen effect zal hebben. Hoe dat komt? Het heeft te maken met de Confirmation Bias, waar de nieuwswebsite zelf notabene 3 dagen eerder uitgebreid over schreef.

1 ster * – Eenvoudig toe te passen, begrijpelijk zonder enige achtergrond
In een uitgebreid artikel liet Nu.nl onder andere Marjan Bakker, gedragsdeskundige aan de Tilburg University, aan het woord om glashelder uit te leggen hoe de Confirmation Bias werkt. Ze vertelde onder andere: “Confirmation Bias betekent eigenlijk gewoon dat als er bewijs wordt geleverd dat tegen je standpunt is, je dat negeert of afkeurt. Terwijl je het veel makkelijker accepteert als het in jouw straatje past. Je eigen standpunten worden daarmee alleen maar sterker.”

Brein schuift label opzij

Die Confirmation Bias is onvermijdelijk als we informatie op, bijvoorbeeld, Instagram zien met een label door factcheckers dat aangeeft dat de inhoud deels of helemaal onjuist is. Ons brein maakt daar korte metten mee, door het af te doen als niet-relevante informatie.

Als we vanaf het begin meer genuanceerde informatie zien is de kans groter dat we vanuit een meer objectieve rol een mening vormen.

Als we willen geloven dat die aardige boeren niet de oorzaak zijn van de problemen met stikstof gaat een fact-checking-label daar geen verandering in brengen. Ons brein versterkt juist onze eigen overtuiging, waardoor zo’n label waarschijnlijk averechts zal werken.

Aanpassing van het algoritme

Kan Instagram dan helemaal niets doen om de verspreiding van valse informatie te voorkomen? Écht interessant wordt het als de grote tech-bedrijven hun algoritmes aan durven te passen. Om de informatiebubbel waarin we ons begeven uit te breiden, met meer meningen en standpunten die niet passen waarbij we al overtuigd zijn.

Voor bestaande onderwerpen werkt dat net zo min als het label door factcheckers. Bij nieuwe ontwikkelingen is het echter wel interessant, omdat we ons minder makkelijk een mening vormen vanuit de bubbel waar we in zaten. Als we vanaf het begin meer genuanceerde informatie zien is de kans groter dat we vanuit een meer objectieve rol een mening vormen. De Confirmation Bias speelt op zodra we al overtuigd zijn, dus het is de kunst om vóór dat moment in te grijpen.


Interessant artikel gelezen? Help me het bereik te vergroten met een like op Facebook. Zelf op de hoogte blijven van leuke psychologische inzichten? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week van me ontvangt.

You Might Also Like

No Comments

Leave a Reply