Een uitspraak door een rechter in Californië verplicht producenten van koffie daar waarschuwingen op te plaatsen, want de drank is mogelijk kankerverwekkend. Ik legde aan EditieNL op RTL4 uit waarom we daar niet van zullen schrikken. En gelukkig blijkt het met de daadwerkelijke risico’s volgens het Voedingscentrum ook wel mee te vallen.
1 ster * – Eenvoudig toe te passen, begrijpelijk zonder enige achtergrond
Waarschuwingen voor potentieel gevaarlijke producten kennen we onder andere van sigaretten. Productenten zijn sinds een aantal jaren verplicht om waarschuwende teksten op de pakjes te zetten, zoals ‘Roken is dodelijk’ en ‘Rokers sterven jonger’. Bedoeld om af te schrikken, maar heeft dat effect?
Tip: tekstuele waarschuwingen hebben geen effect, maar afbeeldingen gelukkig wel.
Bewust en onbewust niveau
In de uitzending van EditieNL vertelde ik even kort over de kern, maar hier heb ik gelukkig meer ruimte. Om te begrijpen waarop de waarschuwingen op koffie geen verschil gaan maken moeten we namelijk onderscheid maken tussen twee denkniveaus. Een bewust en een onbewust niveau.
Op bewust niveau lezen we teksten, verwerken we die en praten we met elkaar. We lezen op bewust niveau dat koffie het risico op kanker kan vergroten, zoals roken dodelijk is. Verreweg de meeste keuzes (de wetenschap gaat uit van 95%) maken we echter op onbewust niveau. En op dat onbewuste niveau spelen er hele andere dingen mee.
Dat is het gevolg van de Availability Bias. Naarmate we ergens vaker over horen verwachten we dat dit (nog) vaker gebeurt. En dat het risico dus groot is.
We worden onbewust beïnvloed door de sociale norm (het is normaal om koffie te drinken, bijvoorbeeld op het werk), onze sociale omgeving (groepsdruk om met de rest mee te drinken) en bijvoorbeeld onze gewoonten (de dag begint met een goede kop koffie). Die waarschuwing op bewust niveau gaat dus geen invloed hebben, omdat we onbewust voor koffie blijven kiezen.
Het kan effectiever
Zouden we echt minder koffie moeten gaan drinken? Dan is het belangrijk om die sociale norm aan te pakken of op onbewust niveau te waarschuwen. We zijn bijvoorbeeld overmatig bang voor haaien in de zee die mensen doodbijten en voor vliegtuigen die neerstorten. Dat is het gevolg van de Availability Bias. Naarmate we ergens vaker over horen verwachten we dat dit (nog) vaker gebeurt. En dat het risico dus groot is.
Gedrag veranderen met een waarschuwing op bewust niveau valt niet mee.
Zouden we iedere week lezen en horen over mensen die overlijden aan kanker, als het gevolg van overmatig koffiegebruik? De Availability Bias van het brein zorgt er dan voor dat we overmatig angstig worden voor koffie. We passen daarmee op en waarschuwen onze collega’s. Zodat de sociale norm kan veranderen en het gedrag snel verandert. We zullen minder koffie gaan drinken.
Gedrag veranderen met een waarschuwing op bewust niveau valt niet mee. Zoals ik ook bij EditieNL vertelde weten we uit onderzoek namelijk dat rokers op bewust niveau aangeven wél te schrikken van de waarschuwingen op de pakjes. Terwijl in de fMRI-scanner blijkt dat dezelfde beloningsgebieden in het brein blijven oplichten, zonder de gebieden voor angst. En we op onbewust niveau dus net zoveel zin blijven hebben in een sigaret, net als in een kop koffie.
Artikel met plezier gelezen? Help me het bereik te vergroten met een like op Facebook en. Zelf geen artikel meer missen? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week van me ontvangt.
No Comments