Zes dagen diëten, om op zondag normaal te kunnen eten. Dieet-goeroe Sonja Bakker is de laatste tijd wat minder prominent aanwezig, maar de ‘Schijt aan Sonja’-dag kun je je waarschijnlijk nog wel herinneren. Na zes dagen diëten hoef je op zondag even niet te streng op je voeding te letten, om de maandag daarop weer verder te gaan. Recent psychologisch onderzoek van Coelho do Vale, Pieters en Zeelenberg (2016) toont aan dat dit een uitstekende strategie blijkt te zijn om op de lange termijn je doelstellingen te behalen.
Geplande hedonistische afwijkingen helpen je de doelstellingen voor op de lange termijn gemakkelijker vol te houden. In normaal Nederlands? Het is goed om af en toe even te zondigen, wanneer je jezelf dagelijks moet inhouden om een doel te bereiken. Wil je graag afvallen en dien je daarom goed op je voeding te letten of wil je sparen voor een mooie nieuwe auto en kan je tussendoor daarom niet teveel andere leuke dingen kopen? Af en toe zondigen helpt je de druk even van de ketel te halen, waardoor je het einddoel uiteindelijk gemakkelijker zal behalen.
Geplande afwijkingen
Intuïtief lijkt het onverstandig om één dag in de week af te stappen van je strenge dieet (Fishbach & Shah, 2006), het komt over als een stapje terug na zes stappen vooruit. Zolang het gaat om geplande afwijkingen van je strenge ritme hoeft dat echter niet het geval te zijn. Sterker nog, ze kunnen je helpen je doel te bereiken. Geplande afwijkingen van je strenge dieet of financieel zuinige leefwijze leveren je vier verschillende voordelen op. Ze helpen je:
- Je zelfregulerend vermogen te herstellen (Baumeister, Sparks, Stillman & Vohs, 2008)
- Je motivatie te behouden of zelfs te vergroten (Touré-Tillery & Fishbach, 2011)
- Een positief gevoel over te houden aan het streven naar je doel (MacLeod & Conway, 2005)
- Negativiteit te voorkomen dankzij meer flexibiliteit (Mela, 2001)
Uit drie verschillende experimenten blijkt dat het, in tegenstelling tot wat we normaal gesproken aannemen, prima is om af en toe af te wijken van het strakke dieet of de financieel zuinige leefwijze. Juist door dit af en toe even los te laten kunnen we de ‘batterij weer opladen’ en ons motiveren om de volgende stap te zetten. Vergelijk het met bijvoorbeeld de ervaring van stress. Het blijkt dat stress ons helpt scherp te zijn op ons werk en goede prestaties neer te zetten, mits je daarnaast voldoende de tijd neemt om te ontspannen. De boog kan niet altijd gespannen zijn, het is goed om regelmatig een break in te lassen.
Advies voor in de praktijk
De Schijt aan Sonja-dag vormt een uitstekende methode om na 6 dagen van diëten even te kunnen ontspannen. Het is uiteraard niet de bedoeling om bergen fastfood naar binnen te werken, maar je hoeft op die dag even geen rekening te houden met de strenge dieet-regels, je kunt ‘normaal’ eten. De ontspanning op zondag zorgt ervoor dat je er vanaf maandag weer tegenaan kunt en je gedurende zes dagen gemotiveerd naar je doelstelling toe kunt werken. Een SAS-dag is wat dat betreft een hartstikke goed idee, al lijkt Sonja Bakker zich daar zelf nog niet helemaal van bewust.
Je kunt dit uiteraard ook toepassen op andere doelstellingen. Spaar je voor een mooie nieuwe auto, een grote reis of een ander bijzonder doel? Het is goed om je daar een groot deel van de tijd op toe te leggen, mits je het af en toe even los kunt laten. Het is van groot belang dat je de momenten waarop je het doel even los laat vooraf plant, op die manier voelen ze als een beloning voor jezelf en een moment van opladen. Zou je de momenten niet plannen en laat je ze simpelweg gebeuren? Dan voelen ze als falen, je lijkt het dan immers niet vol om je doelstelling te bereiken, een teken van zwakte. Dit onderscheid lijkt triviaal, maar is van groot belang. Bepaal daarom op voorhand wanneer je even geen rekening hoeft te houden met je dieet of wanneer je een aankoop mag doen met geld dat je anders voor je financiële einddoel had kunnen gebruiken.
Het is de wijze waarop je hiermee omgaat die bepaalt hoe je brein je gedrag beoordeelt en in hoeverre dit bijdraagt aan je motivatie en capaciteiten om je doelstellingen te behalen. Maak jezelf bewust van de wijze waarop je brein je motiveert of je juist in de weg kan zitten en je zal merken dat je de gestelde doelen gemakkelijker kunt bereiken.
Artikel met plezier gelezen? Like me op Facebook voor meer inspirerende consumentenpsychologie.
Bronnen
Baumeister, R. F., Sparks, E. A., Stillman, T. F., & Vohs, K. D. (2008). Free will in consumer behavior: Self-control, ego depletion, and choice. Journal of Consumer Psychology, 18, 4–13.
Coelho do Vale, R., Pieters, R. & Zeelenberg, M. (2016). The benefits of behaving badly on occasion: Successful regulation by planned hedonic deviations. Journal of Consumer Psychology, 26, 17-28.
Fishbach, A., & Shah, J. Y. (2006). Self control in action: Implicit dispositions toward goals and away from temptations. Journal of Personality and Social Psychology, 90, 820–832.
MacLeod, A. K., & Conway, C. (2005). Well-being and the anticipation of future positive experiences: The role of income, social networks, and planning ability. Cognition and Emotion, 19, 357–374.
Mela, D. J. (2001). Determinants of food choice: Relationships with obesity and weight control. Obesity Research, 9(S11), 249S–255S.
Touré-Tillery, M., & Fishbach, A. (2011). The course of motivation. Journal of Consumer Psychology, 21, 414–423.
No Comments