Hoe brengen we een bredere sociale beweging op gang om samen de aarde te redden? Klimaat-voorvechters zoals Greta Thunberg en collectieven zoals Extinction Rebellion leveren samen belangrijke bijdragen. Tenminste, als ze zich op de juiste manier inzetten om zoveel mogelijk mensen met zich mee te krijgen. Specialisten in consumentengedrag deden onderzoek naar de voorwaarden om een brede(re) sociale beweging op gang te brengen. Als we allemaal ons steentje bijdragen krijgen we namelijk het meeste voor elkaar.
3 sterren *** – Wetenschappelijke inzichten vanuit de consumentenpsychologie, vertaald naar concrete voorbeelden.
Maatschappelijke uitdagingen vragen om sociale veranderingen. En die komen opvallend genoeg het best van de grond als iedereen een klein beetje bijdraagt. Als iedereen een beetje minder CO2 uitstoot en duurzame alternatieven kiest krijgen we samen het meest voor elkaar. Dat blijkt uit een uitgebreid rapport door het CLIMA Fund (Climate Leaders in Movement Action).
Maar, hoe krijgen we zo’n sociale beweging tegen klimaatverandering op gang? Het helpt dat steeds meer mensen de veranderingen merken aan extreme weersomstandigheden, vernietigde ecosystemen en verstoringen van de voedingsketen. Veel mensen komen namelijk pas in actie als het persoonlijk relevant voor ze wordt.
Zodra we allemaal een beetje in actie komen maakt dat het grootste verschil. Als we het samen omarmen houden we dat bovendien het langst vol. Dat er individuen zoals in Zimbabwe opstaan en hun omgeving mobiliseren helpt dus enorm mee.
Zowel klimaat-voorvechters als collectieven krijgen het meest voor elkaar als ze zich uitspreken volgens een G-force framework, omdat de belangrijke aspecten (in het Engels) allemaal beginnen met een G.
Voor klimaat-voorvechters zoals Greta Thunberg
- Glow (inspireren)
Klimaat-voorvechters moeten vooral hoop en optimisme uitstralen. Optimisme draagt bij aan welzijn en aan de kans om doelen te bereiken. Ook helpt het om met stress om te gaan en maakt het mensen zelfverzekerder. Hoopvolle mensen houden hun inzet bovendien langer vol. Ten slotte zijn minder fanatieke voorstanders meer geneigd mee te doen bij positieve framing. Laten we daarom ‘streven naar een plasticvrije oceaan’ in plaats van een ‘oceaan vol plastic te voorkomen’. - Goal-oriented (doelgerichtheid)
Het is belangrijk dat klimaat-voorvechters doelgericht zijn. Dat verhoogt namelijk de kans op een self-fulfilling prophecy, waarbij mensen een doel zetten en het doel op zich ze helpt om dat uiteindelijk te bereiken. Het stellen van concrete doelen helpt bovendien om de grotere missie niet te onmogelijk te laten lijken. Onderzoek laat zien dat doelen stellen bijdraagt aan zelfverzekerdheid, wat weer leidt tot meer klimaatvriendelijke actie. Het is verder belangrijk om (kleine) mislukkingen te zien als kansen om te leren. - Generosity (vrijgevig)
Hoe meer tijd, energie en middelen klimaat-voorvechters inzetten, hoe meer ze ook psychologisch voor elkaar krijgen. Dat zorgt namelijk voor empathie, dat weer bijdraagt aan meer altruïstisch gedrag bij anderen. Bovendien zorgt empathie sowieso voor meer klimaatvriendelijk gedrag. - Glimmer (creatief)
Klimaat-voorvechters moeten vooral creatief zijn. Het helpt als ze hun passie gebruiken om die creativiteit te stimuleren. Andersom maakt het nadenken over oplossingen voor grote klimaatuitdagingen ook weer creatief, zo blijkt uit eerdere studies. Er ontstaat een vicieuze cirkel, om met steeds betere (creatievere) oplossingen te komen. Tip: fotografie is een geweldig middel om de creativiteit te stimuleren én de klimaatcrisis letterlijk in beeld te brengen. - Genuine (oprecht)
Ten slotte moeten klimaat-voorvechters zoals Greta Thunberg vooral oprecht zijn om meer voor elkaar te krijgen. Als ze eerlijk en authentiek zijn past dat het best bij hun inzet op basis van hun waarden en standaarden. Ondertussen helpt het individueel tevreden te stemmen, en draagt het bij aan ondersteuning door anderen.
Voor collectieven zoals Extinction Rebellion
- Gather (samenbrengen)
Klimaatcollectieven zoals Extinction Rebellion moeten vooral mensen samenbrengen. Dat lukt vanuit een gevoel van warmte, als motivatie om naar de ander om te kijken en ons samen volgens hoge morele standaarden te gedragen. Door elkaars zienswijzen te leren kennen ontstaat er samenwerking, vanuit respect voor de voorkeuren en belangen van anderen. - Groundswell (grote impact)
Het werkt het best als collectieven een grote impact maken, zoals een vloedgolf over het land. Door collectief iets voor elkaar te krijgen sluit een nog grotere groep daar makkelijker bij aan. Dat werd bijvoorbeeld aangetoond bij een waterproject in India. Daar droeg de groepsimpact bij aan het verminderen van waterverspilling, waardoor een nog grote groep profiteerde. - Germinate (aansporen)
Het is belangrijk om aan te sporen tot leren en het ontwikkelen van nieuwe ideeën. Innovatieve denkwijze en vernieuwende initiatieven moeten vanuit het collectie komen, eventueel in samenwerking met klimaatvoorvechters. Belangrijk daarbij is de focus op het proces om iets voor elkaar te krijgen, in plaats van op de uitkomst. Het proces motiveert om daar samen mee aan de slag te gaan. - Glue (verbinden)
Het collectief kan mensen met elkaar verbinden. Dat is belangrijk, omdat het veel impact maakt als heel veel mensen een klein beetje veranderen. Als die mensen moeten het vertrouwen hebben om te veranderen. De onderlinge verbinding helpt daarbij. Het vertrouwen in elkaar draagt bij aan zowel een gevoel van gedeelde verantwoordelijkheid als het lef om op individueel niveau problemen aan te pakken. - Galvanize (prikkelen)
Ten slotte is het belangrijk dat klimaatcollectieven prikkelen. Bijvoorbeeld door communities met elkaar in contact te brengen. En door ideeën en informatie uit te wisselen. Samenwerking in de brede zin en op vernieuwende manieren maakt het verschil. Zo haken er zoveel mogelijk mensen aan, voor wie het op een leuke manier een uitdaging is om ermee aan de slag te gaan.
Interessant artikel gelezen en wil je op de hoogte blijven van leuke psychologische inzichten? Meld je aan voor de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de nieuwe artikelen ontvangt.
Wetenschappelijke bronnen
Verder lezen: Lteif, L., Nardini, G., Rank-Christman, T., Block, L., Bublitz, M.G., Catlin, J.R., Cross, S.N.N., Hamby, A. & Peracchio, L.A. (2024). Climate action now: How to fuel a social movement. Journal of Consumer Psychology, 34, 119-139.
Aaker, J. L., Vohs, K. D., & Mogilner, C. (2010). Nonprofits are seen as warm and for-profits as competent: Firm stereotypes matter. Journal of Consumer Research, 37(2), 224–237.
Bardi, A., & Schwartz, S. H. (2003). Values and behavior: Strength and structure of relations. Personality and Social Psychology Bulletin, 29(10), 1207–1220.
Berenguer, J. (2007). The effect of empathy in proenvironmental atti- tudes and behaviors. Environment and Behavior, 39(2), 269–283.
Bublitz, M. G., Chaplin, L. N., Peracchio, L. A., Cermin, A. D., Dida, M., Escalas, J. E., Eilert, M., Gloukhovtsev, A., & Miller, E. G. (2021). Rise up: Understanding youth social entrepreneurs and their ecosystems. Journal of Public Policy & Marketing, 40(2), 206–225.
Carver, C. S., Scheier, M. F., & Segerstrom, S. C. (2010). Optimism. Clinical Psychology Review, 30(7), 879–889.
Castro-Abril, P., Da Costa, S., Navarro-Carrillo, G., Caicedo- Moreno, A., Gracia-Leiva, M., Bouchat, P., Cordero, B., Méndez, L., & Paez, D. (2021). Social identity, perceived emotional syn- chrony, creativity, social representations, and participation in social movements: The case of the 2019 Chilean populist protests. Frontiers in Psychology, 12. http://dx.doi.org/10.3389/ fpsyg.2021.764434
Chou, H. W., Lin, Y. H., Chang, H. H., & Chuang, W. W. (2013). Transformational leadership and team performance: The me- diating roles of cognitive trust and collective efficacy. SAGE Open, 3(3), 215824401349702. https://doi.org/10.1177/21582 44013497027
Cope, R. (2022). Reality sets in as global consumer concerns over cli- mate change and food shortages escalate. Mintel Consulting 2022 Sustainability Barometer. Retrieved July 20, 2023, from https:// www.mintel.com/press-centre/mintel-consulting-2022-susta inability-barometer/
Crutchfield, L. R. (2018). How change happens: Why some social move- ments succeed while others don’t. John Wiley & Sons.
Forgeard, M., & Seligman, M. (2012). Seeing the glass half full: A review of the causes and consequences of optimism. Pratiques Psychologiques, 18(2), 107–120.
Heath, D. (2020). Upstream. Avid Reader Press.
Kania, J., Hanleybrown, F., & Juster, J. S. (2014). Essential mindset shifts for collective impact. Stanford Social Innovation Review, 12(4), A2–A5.
Lauren, N., Fielding, K. S., Smith, L., & Louis, W. R. (2016). You did, so you can and you will: Self-efficacy as a mediator of spill- over from easy to more difficult pro-environmental behaviour. Journal of Environmental Psychology, 48, 191–199. https://doi. org/10.1016/j.jenvp.2016.10.004
Mathwick, C., Wiertz, C., & De Ruyter, K. (2008). Social capital production in a virtual P3 community. Journal of Consumer Research, 34(6), 832–849.
Meghani, S. A., & Carrigan, A. (2016). Reframing disaster: Creativity and activism. The Journal of Commonwealth Literature, 51(2), 256 –274.
Moorman, C., Zaltman, G., & Deshpande, R. (1992). Relationships between providers and users of market research: The dynamics of trust within and between organizations. Journal of Marketing Research, 29(3), 314–328.
Nardini, G., Bublitz, M. G., Butler, C., Croom-Raley, S., Edson Escalas, J., Hansen, J., & Peracchio, L. A. (2022). Scaling social impact: Marketing to grow nonprofit solutions. Journal of Public Policy & Marketing, 41(3), 254–276.
Sillitoe, P., Bicker, A., & Pottier, J. (Eds.). (2002). Participating in development: Approaches to indigenous knowledge (Vol. 39). Psychology Press.
Spangenberg, E. R., & Greenwald, A. G. (1999). Social influence by requesting self-prophecy. Journal of Consumer Psychology, 8(1), 61–89.
Stoecker, R. (1999). Are academics irrelevant? Roles for scholars in participatory research. American Behavioral Scientist, 42(5), 840–854.
van der Linden, S. (2014). On the relationship between personal expe- rience, affect and risk perception: The case of climate change. European Journal of Social Psychology, 44(5), 430–440.
Wu, E. C., Moore, S. G., & Fitzsimons, G. J. (2019). Wine for the table: Self-construal, group size, and choice for self and others. Journal of Consumer Research, 46(3), 508–527.
Patrick is meer dan 10 jaar zelfstandig Consumentenpsycholoog. Hij combineert psychologie met marketing. Psychologische inzichten maken hem gelukkiger met zijn eigen (aankoop)keuzes en vormen de wetenschappelijke basis om bedrijven en instellingen te adviseren. Hij schrijft hier blogartikelen op de site, schrijft columns voor RTLZ en De Ondernemer en wordt regelmatig gevraagd voor kranten, tijdschriften, radio en televisie. Bovendien is hij zelfstandig SEO tekstschrijver.
