Om deze reden laten gemeenten de placebo-knoppen bij fietsstoplichten gewoon staan

10 juni 2016

Een paar maanden geleden werd bekend dat veel stoplichten voor fietsers helemaal niet in verbinding staan met de knoppen waar we graag op drukken om zo snel mogelijk voor het groene licht te zorgen. Het bleek uit onderzoek van Liesbeth Rasker van Amayzine, die enorm gefrustreerd raakte van de stoplichten bij haar in Amsterdam. De reden dat gemeenten die knoppen wel gewoon laten staan? De Illusion of Control maakt ons een stukje rustiger en voorkomt dat we door rood rijden.

1 ster * – Eenvoudig toe te passen, begrijpelijk zonder enige achtergrond

Er zitten lussen in het wegdek die registreren dat er een fiets voor het stoplicht staat. Een druk op de knop zal in de meeste gevallen geen enkel signaal aan het stoplicht afgeven. Toch blijken we daar massaal op drukken. Het geeft ons het gevoel van controle.

Illusion of Control

We hebben graag de controle over de situaties waar we dagelijks mee te maken hebben. Zodra we bij een fietsstoplicht aankomen drukken we op de knop om aan te geven dat we er zijn en we zo snel mogelijk groen licht willen zien. Die druk op de knop en het licht dat daarna op groen springt verbinden we in ons brein met elkaar. We drukken op de knop -> het licht gaat op groen. Dat geeft een prettig gevoel van controle. Wij ondernemen actie en daar volgt het resultaat uit. Dat geeft een prettiger gevoel dan aan komen fietsen en vervolgens moeten wachten tot een niet te beïnvloeden moment waarop het stoplicht groen licht geeft.

Die Illusion of Control maakt ons rustiger bij het stoplicht en voorkomt dat we gefrustreerd door rood rijden. Aan de andere kant kan het echter ook tot problemen leiden. Gokkers kunnen bijvoorbeeld het idee krijgen dat hun grote inzet op rood ertoe leidt dat het roulettewiel het balletje op rood laat vallen en de keuze voor de juiste reeks getallen in de Lotto kan leiden tot een vergelijkbaar gevoel van controle. Net als de Gambler’s Fallacy kan de Illusion of Control ons aardig in de weg zitten wanneer het gaat om gokken en loterijen.

Stoplichten in New York

In New York is het overigens nog erger gesteld met de stoplichten. Sinds het eind van de jaren ’80 zijn alle stoplichten voor voetgangers er computergestuurd. De knoppen heeft New York echter gewoon laten zitten. Daardoor drukken (zowel toeristen als inwoners) nog altijd op de knoppen en hebben ze veelal de indruk dat dit helpt de lichten tijdig op groen te krijgen. Het is de Illusion of Control die ze de rust geeft na het drukken op de knop om op het groene licht te wachten.

Zelf niet langer in de Illusion of Control trappen? Probeer bewust na te gaan of de actie die je onderneemt daadwerkelijk invloed kan hebben op de uitkomst. Kies je een appel uit een grote bak en blijkt die heerlijk van smaak te zijn? Je hebt waarschijnlijk geen zesde zintuig dat je helpt heerlijke appels te selecteren, je hebt mogelijk gewoon geluk gehad of er is sprake van een volledige kist vol heerlijke appels waardoor je altijd prijs had gehad. Klap je in je handen en gaat het rode licht op groen? Je hebt waarschijnlijk geen magische krachten, als je maar vaak genoeg klapt doe je dat vanzelf een keer op het goede moment. Wees je bewust van de daadwerkelijke invloed die je hebt en vooral het gebrek daaraan. En sta je met je fiets voor het stoplicht? Probeer de volgende keer dan eens niet op de knop te drukken. Wedden dat het stoplicht gewoon netjes voor je op groen gaat?

Artikel met plezier gelezen? Like me op Facebook en lees wekelijks slimme psychologische tips die je direct kunt inzetten.

Wetenschappelijke bronnen

Plous, Scott (1993), The Psychology of Judgment and Decision Making, McGraw-Hill, ISBN 978-0-07-050477-6, OCLC 26931106

You Might Also Like

No Comments

Leave a Reply