In maart 2018 werd mijn eigen boek gelanceerd: Geld maakt wél Gelukkig (Als je weet hoe je het moet uitgeven). Een geweldige ervaring, niet in de laatste plaats dankzij de media-aandacht die ik kreeg bij RTL Live op RTL4, bij Evers Staat Op bij Radio 538 en in het NOS Radio 1 Journaal op NPO Radio 1. Fijne publiciteit, om zoveel mogelijk boeken te verkopen en de volledige opbrengst daarvan te doneren aan Stichting KiKa.
Financieel aan de grond is voor niemand fijn. Vooral niet als je het niet zo breed hebt en bovendien weinig mogelijkheden ziet dat te veranderen. En ook de psychologie werkt dan niet in je voordeel. Uit onderzoek door experts in consumentengedrag blijkt dat je zoekt naar significant meer variatie. Voor een gevoel van controle, waarmee je compenseert voor het gebrek daaraan dat je hebt over je financiële situatie. Terwijl die variatie niet altijd de beste keuze hoeft te zijn.
“Tijd is geld”, zo zei Benjamin Franklin ooit. Toch blijkt dat niet altijd het geval te zijn. Je kunt een goed doel ondersteunen door tijd of geld te geven, de beide concepten vragen om een andere benadering. Een goed doel dat vrijwilligers probeert te werven kan het best een andere strategie toepassen dan wanneer het gaat om het doneren van geld. Macdonnell en White (2015) beschrijven in een recent wetenschappelijk artikel verschillende experimenten die aantonen hoe dit komt, ik pas het als consumentenpsycholoog voor je toe op de websites van Unicef en het Rode Kruis.
‘Geld is geld’ en ‘wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd’. Het zijn gevleugelde uitspraken, die uitstekend aansluiten bij de rationele rol van geld. Het is een betaalmiddel en bovendien optimaal fungibel (vervangbaar). We kunnen er net zo gemakkelijk een nieuwe auto als een brood bij de bakker mee kopen. We kunnen de waarde van het geld op iedere manier inzetten, puur op basis van de cijfers die er op een biljet staan. De laatste paar jaar wordt er regelmatig onderzoek gedaan naar de effecten van verfrommelde of vervuilde biljetten en de manier waarop we daarmee omgaan. Het zou geen verschil moeten maken, maar experimenten binnen de consumentenpsychologie laten zien dat de staat van het biljet dat we in onze portemonnee hebben zitten wel degelijk van invloed is op de aankopen die we doen en keuzes die we maken.
Ben je wat eenzaam nadat je relatie is stukgelopen, lig je even niet zo lekker in je vriendengroep of ben je om een andere reden sociaal even wat minder actief? Consumentenpsychologie richt zich vooral op keuzes die consumenten maken, bijvoorbeeld onder invloed van bepaalde emoties of omstandigheden. Als consumentenpsycholoog waarschuw ik je graag voor het nemen van financiële risico’s, op het moment dat eenzaamheid of een ander gebrek aan sociaal contact ontbreekt. Waar dat vandaan komt? Uit een onderzoek van Duclos, Wen Wan en Jiang uit 2013, in combinatie met de theoretische achtergrond waarop dit is gebaseerd.