Doneer je met naam en toenaam? Dat heeft invloed op het gedrag van de ontvanger

13 juni 2022

Stel dat je 130 euro doneert voor een set met basisartikelen voor een huishouden met pannen, zeilen, dekens en meer. Doe je dat dan graag anoniem? Of wil je de ontvanger graag laten weten dat jij het was die doneerde? Er is veel onderzoek gedaan naar wat dit betekent voor jou als gulle gever. Specialisten in consumentengedrag Chen en Gao deden onderzoek naar het gedrag van de ontvanger, bij anonieme donaties en bij donaties met naam en toenaam.

3 sterren *** – Wetenschappelijke inzichten vanuit de consumentenpsychologie, vertaald naar concrete voorbeelden.

Vooral bij specifieke donaties tijdens rampen of voor concrete projecten is het soms mogelijk om heel gericht te geven. Sterker nog, met de opkomst van peer-to-peer (P2P) donaties komen de gever en ontvanger automatisch veel dichter bij elkaar. Initiatieven zoals DonorsChoose.org en GoFundMe.com laten zien dat dit gevers motiveert en dat er behoefte aan is.

Uit zeven experimenten door de wetenschappers blijkt dat het doneren met naam en toenaam invloed heeft op het gedrag van de ontvanger. De ontvanger zal zich strikter houden aan het gestelde doel van de donatie. Meer specifiek, de ontvanger gebruikt het geld voor het bedoelde doel, gebruikt dat doel intensiever en gaat in de breedte actiever aan de slag met het specifiek gesteunde doel.

De invloed van doneren met naam en toenaam

Iemands naam geldt als een label of representatie van de persoon. We associëren onze naam met onze identiteit, en stralen dat naar buiten toe uit. Het zien, horen of lezen van een naam; naar een naam gevraagd worden en een naambordje dragen heeft allemaal invloed op de mate waarin de persoonlijke identiteit belangrijk is en het zelfbewustzijn toeneemt.

Eerder onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat consumenten die hun naam opschrijven voordat ze gaan winkelen aankopen doen die dichter bij hun identiteit staan. De aanwezigheid van de eigen naam kan bovendien leiden tot meer pro-sociaal gedrag, bijvoorbeeld om anderen te helpen (als de eigen identiteit dat voorschrijft).

Ontvangers die weten van wie ze de donatie krijgen zijn zich sterker bewust van de specifieke persoon die het geld geeft. Dat creëert de wens tot wederkerigheid, zoals in iedere sociale (handels)relatie. De ontvanger voelt de onbewuste neiging om iets terug te doen.

De naam van een donateur creëert eigenlijk een sociale schuld bij de ontvanger. Die lost dit op met wederkerigheid, bijvoorbeeld door gemotiveerd met het gestelde doel (het doel van de donatie, een set met basisartikelen voor een huishouden met pannen, zeilen, dekens en meer) aan de slag te gaan.

Moet je die invloed willen hebben?

De invloed op het gedrag van ontvangers kan gulle gevers extra motiveren. Dat is goed nieuws voor goede doelen, die meer donaties willen ophalen. Gemiddeld genomen doneert zo’n 80% van de mensen anoniem. Goede doelen kunnen proberen dat percentage omlaag te krijgen, bijvoorbeeld door gulle gevers kaartjes te laten schrijven met hun naam erop en dat aan de ontvangers mee te geven.

Maar, is dat wel zo’n goed idee? Maite Vermeulen schreef voor De Correspondent begin 2022 een uitgebreid stuk over armoede. Ze laat zien dat veel ontvangers van donaties zelf vaak het best weten waar ze behoefte aan hebben. En dat die (extra) invloed van de donateur de oplossing dus weleens in de weg kan zitten…


Interessant artikel gelezen en wil je op de hoogte blijven van leuke psychologische inzichten? Meld je aan voor de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de nieuwe artikelen ontvangt.

Wetenschappelijke bronnen

Verder lezen: Chen, Y. & Gao, L. (2022). The Identified Donor Effect: Disclosure of the Donor’s Name Shapes the Recipient’s Behavior. Journal of Consumer Psychology, 32, 232-250.

Cialdini, R. B. (2009). Influence: Science and practice. Bos- ton, MA: Pearson Education.

Jeshion, R. (2009). The significance of names. Mind & Language, 24, 370–403. https://doi.org/10.1111/j.1468-0017.2009.01367.x

Kettle,K.L.,&Haubl,G.(2011).Thesignatureeffect: signing influences consumption-related behavior by priming self-identity. Journal of Consumer Research, 38, 474–489. https://doi.org/10.1086/659753

Mento, A. J., Steel, R. P., & Karren, R. J. (1987). A meta- analytic study of the effects of goal setting on task per- formance: 1966–1984. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 39, 52–83. https://doi.org/10.1016/0749-5978(87)90045-8

Strumpfer, D. J. W. (1978). Relationship between attitudes toward one’s names and self-esteem. Psychological Reports, 43, 699–702. https://doi.org/10.2466/pr0.1978. 43.3.699

Van Bommel, M., Van Prooijen, J. W., Elffers, H., & Van Lange, P. A. (2012). Be aware to care: Public self-aware- ness leads to a reversal of the bystander effect. Journal of Experimental Social Psychology, 48, 926–930. https:// doi.org/10.1016/j.jesp.2012.02.011


Patrick is meer dan 10 jaar zelfstandig Consumentenpsycholoog. Hij combineert psychologie met marketing. Psychologische inzichten maken hem gelukkiger met zijn eigen (aankoop)keuzes en vormen de wetenschappelijke basis om bedrijven en instellingen te adviseren. Hij schrijft hier blogartikelen op de site, schrijft columns voor RTLZ en De Ondernemer en wordt regelmatig gevraagd voor kranten, tijdschriften, radio en televisie. Bovendien is hij zelfstandig SEO tekstschrijver.

You Might Also Like