Na de lunch vraag je om de rekening, de serveerster brengt je de bon die aangeeft dat je €25 af dient te rekenen. Je betaalt met een briefje van €20 en een briefje van €10. De serveerster komt terug met het wisselgeld en heeft daarvoor verschillende opties, laten we er 2 onder elkaar zetten:
- 5 muntjes van €1
- 1 briefje van €5
1 ster * – Eenvoudig toe te passen, begrijpelijk zonder enige achtergrond
De rekening voor de lunch is in beide gevallen even hoog. Je krijgt netjes je wisselgeld terug en je bent net zo te spreken over het broodje dat je had. Toch is de kans in het eerste geval een stuk groter dat je wat fooi achterlaat. Dit heeft onder andere te maken met het Denomination Effect, dat bovendien invloed heeft op het gemak waarmee je dat wisselgeld de rest van de dag uitgeeft. Je loopt 48% meer risico om de 5 muntjes aan het eind van de dag te hebben uitgegeven dan dat je het briefje van €5 spendeert.
The Denomination Effect
In het oorspronkelijke experiment kregen proefpersonen $1 dollar uitgedeeld. De helft van hen kreeg een briefje van $1, de andere helft kreeg vier kwartjes. Uit de experimenten bleek dat de helft die de 4 muntjes ontving het geld veel gemakkelijker uitgaf, zij waren de dollar na afloop in meer van de gevallen kwijt dan de helft die het briefje met precies dezelfde waarde ontving.
Vervolgens deden de onderzoekers nog een experiment met mensen bij een tankstation. Hen werd enkele vragen gesteld over het benzineverbruik van hun auto, als dank kregen ze een briefje van 5 dollar, vijf briefjes van 1 dollar of 5 muntjes van 1 dollar. Vervolgens rekenden zij af in de shop van het tankstation. Wat bleek? Zij met de 5 muntjes gaven het meeste uit aan snoep en andere kleine aankopen, zij met de 5 briefjes al wat minder en zij met het briefje van 5 dollar hadden die in bijna alle gevallen nog in hun zak.
Des te kleiner het (munt)geld dat we bij ons hebben, des te gemakkelijker we het uitgeven. Uiteraard is het in een lunchroom vooral gemakkelijk om een paar muntjes te laten liggen, maar ook gedurende de rest van de dag zijn we meer geneigd om die muntjes uit te geven. Een briefje van €5 beschermt ons als het ware beter tegen kleine uitgaven die we eigenlijk niet hoeven te doen.
48% gemakkelijker om geld te besparen
Het onderzoek in Amerika toonde aan dat we 48% sneller geneigd zijn om muntjes uit te geven dan briefjes met dezelfde waarde. Dat betekent dat je dat briefje van €5 als wisselgeld gemakkelijker in je zak kunt houden dan de muntje. De muntjes laat je gemakkelijker liggen als fooi, geef je uit aan een paar stroopwafels op straat of gebruik je om een Mars uit een snoepautomaat te halen.
Test het zelf
Zelf uitproberen? Indien je kinderen hebt kun je hen op een willekeurige dag ‘s morgens €5 in kleine muntjes geven, zonder verdere instructie wat ze daarmee dienen te doen. Ga naar een winkelstraat en vraag ze aan het eind van de dag hoeveel ze hebben uitgegeven. Doe het een paar weken later nog eens en geef ze ‘s morgens dan een briefje van €5. Ga opnieuw naar dezelfde winkelstraat en vraag ze aan het eind van de dag wat er nog over is. De kans is groot dat de muntjes zijn verdwenen, terwijl het briefje aan het eind van de dag nog in de zak zit.
Zelf meer weerstand bieden aan kleine uitgaven die je eigenlijk niet nodig hebt? Vraag de pinautomaat specifiek om grotere briefjes wanneer je geld haalt. Berg het wisselgeld in muntjes thuis op in een grote pot en ga slechts met de (grote) briefjes op pad, je kunt je daarmee veel gemakkelijker weren tegen de verleiding om een paar euro in muntjes uit te geven. Het resultaat? Van de pot met wisselgeld in muntjes kun je na een tijdje voor je gevoel ‘gratis’ een dagje uit.
Artikel met plezier gelezen? Like me op Facebook en lees wekelijks een slimme psychologische tip die je direct kunt inzetten.
Wetenschappelijke bron
Priya Raghubir and Joydeep Srivastava, “Denomination Effect”, Journal of Consumer Research, 7 April 2009, http://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/599222
No Comments