Maak het jezelf gemakkelijk: geef een cadeau dat bij jóu past

1 september 2015

Wat geef je een goede vriend cadeau voor zijn verjaardag en waarmee kun je een vriendin die je lang niet hebt gezien nu echt verrassen? Geschikte cadeaus vinden behoort bij een groot deel van ons niet tot de ervaren kernkwaliteiten, dus wat richtlijnen lijken wat dat betreft op z’n plaats. Uit eerder onderzoek blijkt onder andere regelmatig dat we de cadeaus het best kunnen afstemmen op de voorkeuren van de ontvangen (Gino & Flynn, 2011) en op onze onderlinge relatie met de ontvanger (Ruth, Onnes & Brunel, 1999). Het valt in de praktijk echter niet altijd mee om allereerst de ander te doorgronden en daar een passend cadeau bij te zoeken. Gelukkig kan het gemakkelijker, nieuw onderzoek van Paolacci, Stracter en de Hooge (2015) toont aan dat we de ander gelukkig maken met een cadeau dat bij jóu past.

Inderdaad, het is een cadeau dat in overeenstemming is met de karakteristieken van de gever dat de ontvanger gelukkig maakt. Het is de ervaren ‘fit’ tussen de gever en het cadeau die ervoor zorgt dat het cadeau in goede aarde valt en je zorgt voor een aangename verrassing. De genoemde onderzoekers beschrijven in hun artikel ‘Give me your self: Gifts are liked more when they match the giver’s characteristics’ vier experimenten waarin ze aantonen dat het voldoende is om een cadeau te geven op basis van je eigen normen, waarden of karakteristieken.

Je persoonlijkheid in het cadeau

Het is binnen de cadeaus die je geeft van belang dat er sprake is van een referentie naar jouw identiteit, probeer te zorgen voor een ‘typisch’ cadeau van jouw hand. Theoretisch gezien is deze stelling gebaseerd op onze onbewuste voorkeur voor ‘identity-congruence’. Ons brein heeft moeite met verrassingen en wendingen, des te beter we een gebeurtenis of cadeau kunnen voorspellen, des te gemakkelijker dit een prettig gevoel oplevert. Sluit het cadeau aan bij je identiteit? Dat voelt bij de ontvanger in het brein onbewust prettig aan. Dit heeft te maken met het feit dat onze identiteit (persoonlijke en sociale karakteristieken) een belangrijke voorspeller blijkt van ons gedrag, op basis van doelen en acties (Oyserman, 2009).

Bovendien heeft ons brein een onbewuste voorkeur voor stabiliteit met betrekking tot onze eigen identiteit en die van anderen. Wanneer we handelen in strijd met onze identiteit of dat iemand anders zien doen ervaren we dat als iets negatiefs of verkeerds (Sheldon, Ryan, Rawsthorne & Ilardi, 1997). Dat komt tevens goed tot uiting in ‘commitment & consistency’, een van de belangrijke overtuigingsprincipes van Robert Cialdini. Wanneer we ons ergens aan committeren valt het niet mee dat op een volgend moment tegenin te gaan of vanaf te stappen. Ben je al heel je leven gek op Israël en zorg je voor een goede fles wijn uit dit land? Dat is in lijn met je identiteit, waardoor de ontvanger dit enorm zal waarderen (nog los van het feit dat er weinig wijn uit Israël komt, maar mijn vaste wijnhandel wel erg te spreken is over de flessen die er beschikbaar zijn).

Vier experimenten

De onderzoekers doen vier verschillende experimenten, waarin ze hun theorie testen. Uit het eerste experiment blijkt dat ontvangers een cadeau meer waarderen op het moment dat deze figuurlijk in lijn is met de identiteit van de gever. Het is daarbij belangrijk om op te merken dat dit resultaat stelt dat de eventuele motivatie van de gever niet van belang is, de ontvanger gaat puur uit van de onderlinge relatie tussen het cadeau en de gever. Uit het tweede experiment blijkt vervolgens dat dit inderdaad het geval is, het maakt niet uit of de ontvanger het idee heeft dat de gever zich wel of niet wil profileren met een dergelijk cadeau.

Het derde experiment voegt hier aan toe dat de mate waarin de ontvanger het cadeau waardeert niet afhangt van of hij of zij de gever wel of niet waardeert. Het waargenomen effect is wat dat betreft geen bij-product van een algemene waardering voor de persoon die het cadeau overhandigt. In plaats daarvan gaat het om de ervaren ‘fit’ tussen het cadeau en de identiteit van de gever. Het vierde experiment toont tenslotte aan dat cadeaus zonder ‘fit’ tot minder waardering leiden en het van belang is dat het cadeau de ‘kern’ van de identiteit van de gever raakt.

Advies voor in de praktijk

De resultaten uit het onderzoek hebben belangrijke implicaties voor in de praktijk, wanneer je op zoek bent naar een cadeau waarmee je de ander blij kunt maken. Het is uiteraard verstandig om na te denken over waar de ander iets aan heeft, maar je kunt de filters bij bijvoorbeeld Fonq voortaan uitstekend op jezelf betrekken. Ben je een boekenwurm of een globetrotter, sta je in je vriendengroep bekend als een fit en gezond type of als iemand die alles heeft? Aan de hand van die elementen zorg je voor een cadeau dat bij jóu past, een cadeau dat de ontvanger als het ware van je verwacht.

Koop je cadeaus die in lijn zijn met je door anderen ervaren identiteit? Dan is de kans groot dat je cadeau goed in de smaak zal vallen, uiteindelijk de doelstelling van de meeste cadeaugevers. Pas er uiteraard wel voor op dat je niet teveel cadeaus uitdeelt zodra je de smaak eenmaal te pakken hebt, met name bij kinderen brengt dat weer andere risico’s met zich mee.

Bronnen

Gino, F. & Flynn, F. J. (2011). Give them what they want: The benefits of explicitness in gift exchange. Journal of Experimental Social Psychology, 47, 915–922. http://dx.doi.org/10.1016/j.jesp.2011.03.015.

Oyserman, D. (2009). Identity-based motivation: Implications for action-readiness, procedural-readiness, and consumer behavior. Journal of Consumer Psychology, 19, 250–260. http://dx.doi.org/10.1016/j.jcps.2009.05.008.

Paolacci, G., Straeter, L.M. & de Hooge, I.E. (2015). Give me your self: Gifts are liked more when they match the giver’s characteristics. Journal of Consumer Psychology, 25, 487-494.

Ruth, J., Otnes, C., & Brunel, F. (1999). Gift receipt and the reformulation of interpersonal relationships. Journal of Consumer Research, 26, 385–402. http://dx.doi.org/10.1086/209546.

You Might Also Like

No Comments

Leave a Reply