Meer keuze = meer vrijheid. En meer vrijheid? Meer blijheid. Toch? Dat het psychologisch niet zo werkt wist je misschien al. Specialisten in consumentengedrag hebben het nog eens overzichtelijk op een rij gezet. Met de voor- en nadelen van (meer) keuzevrijheid. Een keuze creëert namelijk het gevoel van autonomie, en dat maakt blij. Maar, het leidt ook tot een gevoel van verantwoordelijkheid of creëert zelfs keuzestress. Hoe zit dat psychologisch precies?
Lees verder…
Ethiek is een van de belangrijkste discussiepunten binnen mijn vakgebied. Mogen bedrijven jou zomaar proberen te beïnvloeden? En wanneer wel, of niet? Of tot op welke hoogte? Binnen die discussie gaat het vaak over nudges. Het zijn kleine ‘duwtjes’ om bepaald gedrag te stimuleren, veelal bedoeld om duurzamer, gezonder en bijvoorbeeld toekomstbestendiger te kiezen. Maar heb jij dan nog wel een echt vrije keuze?
Lees verder…
Hoeveel argumenten heb je nodig in een overtuigende reclame? Nul, als het aan Pathé ligt. Zonder één argument te noemen is de abri in het bushokje op de foto uitermate overtuigend. Hoe dat kan? De bioscoopketen maakt slim gebruik van zelfoverreding. Een bekende psychologische reclametactiek om jou te verleiden zelf redenen te verzinnen om het gedrag te gaan vertonen.
Lees verder…
Elsevier Weekblad schreef recent over de wijk Overvecht in Utrecht. Het is een van de wijken in Nederland die als eerste van het gas af gaat. Bewoners zijn niet bepaald positief: “We snappen dat Nederland van het gas af moet en willen best wat doen voor het klimaat,” zegt Els Wegdam, voorzitter van de wijkraad. “Maar we worden nu als proefkonijn gebruikt”. Een herkenbaar gebrek aan ervaren autonomie, terwijl er juist een kans lag tot psychologische betrokkenheid en een gevoel van competentie. Hoe maak je pioniers van proefkonijnen?
Lees verder…
EditieNL interviewde me vanmiddag over kortingen en waarom we daar zo moeilijk ‘nee’ tegen kunnen zeggen. Want, hoe komt dat eigenlijk? In de uitzending vertelde ik over autonomie en competentie, maar daarmee is er helaas een interessant stukje informatie verloren gegaan. Daarom, hier het hele verhaal dat ik vertelde.
Lees verder…
Koken, schilderen, fotograferen of gamen: een hobby verrijkt je leven. Hoe komt dat eigenlijk en uit welke hobby’s kun je de meeste voldoening halen? Psychologisch hebben we een sterke behoefte aan competentie, autonomie en verbondenheid. We willen graag ergens goed in zijn, zelf bepalen welke keuzes we maken en onze tijd bij voorkeur met anderen doorbrengen. De ideale hobby scoort goed op deze drie elementen.
Lees verder…
Er gaat wereldwijd een kleine 21 miljard dollar om in computergames en smartphone apps. In alleen de Apple App Store staan al meer dan 90.000 spellen (Berson, Berson & McGlinn Manfra, 2012) en 260 miljoen gebruikers op Facebook spelen minstens één keer per maand een spel (Greer, 2013). Die spellen behoeven tijdens het eerste gebruik wat uitleg, waarvoor steeds meer ontwikkelaars menselijke game-assistenten inschakelen. Een goed voorbeeld volgt hieronder, de assistent in SimCity legt je uit wat er dient te gebeuren om je prestaties te verbeteren. Kim, Chen en Zhang (2016) tonen in recent wetenschappelijk onderzoek aan dat die menselijke assistent niet altijd de beste keuze blijkt.
Lees verder…
Wil je graag gelukkig door het leven gaan? Dan is het vooral van belang dat je de juiste aankopen doet. Je kunt je geld immers maar één keer uitgeven. Des te beter de keuzes die je maakt, des te groter de positieve invloed op je geluksgevoel. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat ervaringen ons gelukkiger maken dan materiële aankopen (Caprariello & Reis, 2013). Je bent wat dat betreft beter af met een mooie stedentrip, dan met een nieuw horloge van dezelfde waarde. Ervaringen maken ons gelukkiger dan materiële aankopen, maar hoe zit dat met producten die ons in staat stellen ervaringen te beleven? Denk bijvoorbeeld aan een sportoutfit die je nodig hebt om te sporten, of een spelcomputer om in een fantasiewereld te verdwijnen. Gelden deze aankopen als materiële producten, als ervaringen, of als iets er tussenin? Als consumentenpsycholoog presenteer ik je een artikel van Guevarra en Howell (2014), waarin ze dit met een aantal experimenten uitzoeken.
Op een paar rode sneakers de boardroom binnenlopen, terwijl je een spijkerbroek en een simpel shirt draagt; dat is de wijze waarop jonge entrepreneurs in Silicon Valley of San Francisco zonder enige gêne weigeren te conformeren en juist daar hun door anderen ervaren status aan ontlenen. Een ander voorbeeld, wijlen Steve Jobs die steevast presentaties gaf in een eenvoudige coltrui, in plaats van in een maatpak dat veel meer bij zijn carriere en allure zou passen. Uit onderzoek binnen de consumentenpsychologie van Bellezza, Gino en Keinan (2014) blijkt dat het niet-conformeren vaak leidt tot meer status en ervaren competentie door buitenstaanders, dan het conformeren aan de (kleding)norm.