Onze intenties leiden helaas niet automatisch tot ons gedrag. Zelfs als we stellig van plan zijn om gezonder te gaan leven of financieel betere beslissingen te nemen lukt dat niet zo makkelijk. Toch schijnt er licht aan het eind van de tunnel, dankzij concrete actieplannen over het wanneer, waar en hoe. Die plannen vergroten de kans op succes, bijvoorbeeld als we op tijd openstaande rekeningen willen betalen.
De service kan weleens tegenvallen: in een restaurant, bij de autodealer of elders. Of dat de gehele ervaring verpest? Dat hangt af van je sociale klasse, zo blijkt uit onderzoek door experts in consumentengedrag. De hoge of lage sociale klasse waartoe je behoort is van invloed op de manier waarop je nadenkt en situaties beoordeelt.
Zwetend, stug door kauwend en vooral met een blik die verraadt dat ze nooit als eerste op zullen geven. Zo zitten twee vrienden een paar jaar terug tegenover me, vastberaden om zich niet te laten kennen. Wat we zojuist op een terras in Belgrado precies hebben besteld is niet helemaal duidelijk, maar dat het pittig is moge duidelijk zijn. Dat ze door blijven eten lijkt in dit geval een kwestie van uitdaging, elkaar opjutten en een beetje haantjesgedrag, maar waarom houden we ook zonder die elementen op z’n tijd van (net iets te) pittig eten? Er blijkt een goede psychologische verklaring voor te zijn.
Bedrijven laten zich graag van hun maatschappelijk verantwoorde kant zien, iets waar Dagblad Metro me onlangs nog over interviewde met betrekking tot de Gay Pride in Amsterdam. Dat levert die bedrijven en de maatschappij aanzienlijke voordelen op, maar kent helaas ook een opvallend nadeel. Specialisten in consumentengedrag ontdekten dat klanten die zich sterk met het merk verbonden voelen zelf vervolgens de maatschappelijk verantwoorde kantjes er vanaf lopen.
“Ik wilde ooit gaan picknicken in Central Park in New York en ging steeds ergens anders zitten met mijn mandje omdat ik dacht dat het verderop beter was. Maar wanneer is een plekje perfect? […] Als je niet te veel verwachtingen hebt, dan zal dat je reis ten goede komen,” vertelt Katja Schuurman in National Geographic Traveller. De spijker op z’n psychologische kop, als je gelukkiger wilt worden van de keuzes die je maakt. Door te leven als een satisficer, in plaats van een maximizer.
Je kunt meteen beginnen met lezen, de kaft zal er nooit minder uit gaan zien en ook van ezelsoren heb je geen last. Toch zijn we niet bereid hetzelfde bedrag te betalen voor een eBook ten opzichte van een papieren boek. En zo moeten ook digitale muziek, digitale foto’s en documenten goedkoper zijn dan hun fysieke alternatieven. Hoe dat psychologisch komt? Specialisten in consumentengedrag deden er onderzoek naar en ontdekten twee belangrijke redenen.
‘Roken is dodelijk’. ‘Geld lenen kost geld’. Belangrijke waarschuwingen, maar of die hun doel bereiken valt te bezien. Sterker nog, neuro-onderzoek naar waarschuwingen op sigarettenpakjes wijst uit dat (in ieder geval tekstuele waarschuwingen) rokers juist méér laten roken. En op een vergelijkbare manier gaan ook waarschuwingen op koffie niet helpen om daar minder van te drinken. En toch zijn die waarschuwingen interessant, maar dan voor fabrikanten en merken zelf. Zoals wasmiddelenmerk Ariel daar met de Pods handig gebruik van maakt.
Alweer 3 maanden geleden werd mijn eigen boek gelanceerd: Geld maakt wél Gelukkig (Als je weet hoe je het moet uitgeven). Een geweldige ervaring, niet in de laatste plaats dankzij de media-aandacht die ik kreeg bij RTL Live op RTL4, bij Evers Staat Op bij Radio 538 en in het NOS Radio 1 Journaal op NPO Radio 1. Fijne publiciteit, om zoveel mogelijk boeken te verkopen en de volledige opbrengst daarvan te doneren aan Stichting KiKa.
Medewerkers zijn mensen. Zowel bij prijsvechter MediaMarkt als bij de wellness-winkel Rituals. Toch gaan we daar psychologisch anders mee om, zo blijkt uit recent wetenschappelijk onderzoek door specialisten in consumentengedrag. Een prijsgerichte mentaliteit leidt ertoe dat we het mens in de medewerker minder goed herkennen. En daarom mogen we best een beetje medelijden hebben met medewerkers van de MediaMarkt.
Een paar maanden terug kocht ik een BBQ bij Weber, getriggerd door de mogelijkheid om de Pulse 2000 dankzij de geïntegreerde iGrill met je smartphone te bedienen. Iets waar ik enorm voor warm loop, maar wat niet de grootste geluksproducerende factor van de barbecue blijkt. Weber heeft iets heel anders slim ingestoken: het schoonmaken.