Na een krachtige intelligente lockdown, een haast onbezorgde zomer en een keiharde tweede golf lijken we weer in wat rustiger vaarwater gekomen. Er werd misschien veel te laat ingegrepen, maar werd er ook niet verkeerd ingegrepen? Waardoor het gedrag heel lang zomers-los bleef, zelfs toen de aantallen positieve coronagevallen al behoorlijk opliepen? Misschien is schaamte dan wel een betere strategie, bijvoorbeeld ten opzichte van de landen om ons heen.
1 ster * – Eenvoudig toe te passen, begrijpelijk zonder enige achtergrond
Je kunt landen natuurlijk niet zomaar met elkaar vergelijken. In Noorwegen wonen veel minder mensen en houden zij misschien wel van zichzelf meer afstand. En zelfs België en Duitsland zijn geen Nederland, maar dat hoeft ook niet.
Hoe beter we die internationale vergelijking communiceren, des te groter de schaamte zal zijn onder de doelgroep die je bereikt. Waardoor we wel uitkijken om elkaar zomaar op te zoeken, weer te omhelzen of onnodige reisbewegingen te maken.
Schaamte hoeft niet te gaan om feiten alleen, het is juist een gevoel dat we kunnen inzetten om het gedrag collectief te sturen. Natuurlijk helpt een (gedeeltelijke) lockdown om het aantal bewegingen en ontmoetingen te beperken. Maar had dat niet wat subtieler gekund, door uit te gaan van hoe gedrag echt werkt?
Afschrikwekkende schandpaal
Zelfs als je mensen verbiedt elkaar op te zoeken of reisbewegingen te maken zal een deel dat blijven doen. En zeker als zij hebben ervaren dat de handhaving faalt of dat de kans dat je ermee wegkomt groot is.
Veel interessanter is het daarom om in te zetten op gedragsbepalende emoties. Zoals schaamte, waarvoor we wel oppassen om dat persoonlijk te ervaren. Omdat niemand het leuk vindt om in z’n hemd te worden gezet, door de manier waarop we ons gedragen.
De schandpaal kennen we vooral uit de geschiedenisboeken, maar het concept is natuurlijk nog hartstikke actueel en relevant. Iets dat we bijvoorbeeld zagen tijdens het #metoo-schandaal. De focus lag heel duidelijk op schaamte, bij onzichtbare daders waarvan het onmogelijk zou zijn om ze allemaal op te sporen. Maar waarbij schaamte ervoor moet zorgen dat ze niet nog eens de fout in gaan, ook omdat in dat geval de publieke schandpaal dreigt die andere hooggeplaatste figuren wel overkwam.
Nederland aan de internationale paal
En zo moeten we in Nederland misschien wel aan de internationale schandpaal. Als de besmettingen hier weer oplopen, terwijl ze het virus in bijvoorbeeld Duitsland of sommige Scandinavische landen veel beter onder controle hebben.
Hoe beter we die internationale vergelijking communiceren, des te groter de schaamte zal zijn onder de doelgroep die je bereikt. Waardoor we wel uitkijken om elkaar zomaar op te zoeken, weer te omhelzen of onnodige reisbewegingen te maken. Want dat is hoe gedrag werkt, emoties zoals schaamte hebben een grote invloed op de manier waarop we ons wel of niet gedragen. Een veel grotere invloed dan iemand die ons vertelt wat we wel of niet zouden moeten doen. Ook als dat de overheid is.
Interessant artikel gelezen? Help me het bereik te vergroten met een like op Facebook. Zelf op de hoogte blijven van leuke psychologische inzichten? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week van me ontvangt.
No Comments