Met de nieuwe #doeslief-campagne wil SIRE ons graag een beetje aardiger maken. Omdat een kleine 150.000 scheldtweets met het woord ‘kanker’ erin er veel te veel zijn. En omdat maar liefst 8% van de OV-medewerkers jaarlijks wordt bespuugd. En een stuk trivialer, maar net zo belangrijk: caissières blijken door 30% van de klanten te worden genegeerd. Dat kan en moet beter, maar helaas niet met de aanpak die SIRE heeft gekozen.
1 ster * – Eenvoudig toe te passen, begrijpelijk zonder enige achtergrond
‘Please do not take wood from the forest’, berichtte een bord in een bos vlakbij waar gedragswetenschapper Robert Cialdini woont. De boswachter had gemerkt dat een deel van de bezoekers hout uit het bos meenam. Dat was slecht voor de gezondheid van het bos en verboden bovendien, dus plaatste hij het bord. Wat er gebeurde? Nóg meer mensen begonnen hout mee te nemen. In het verbod zagen zij namelijk het bewijs dat veel anderen dit hout ook meenamen. Ze gingen er automatisch vanuit dat het blijkbaar bijzonder hout was, en besloten dit ook mee te gaan nemen.
Sociaal bewijs
Het is klassiek voorbeeld van sociaal bewijs, sterk gerelateerd aan een sociale of descriptieve norm. Dat wat anderen doen is een belangrijke aanwijzing voor hoe wij ons moeten gedragen. Zodra we onzeker zijn over het juiste te vertonen gedrag en we gelijkenissen zien met anderen om ons heen hebben we de onbewuste neiging om hun gedrag te kopiëren.
Die informatie is goed bekend bij gedragswetenschappers en ook steeds meer communicatiespecialisten. Handig, bijvoorbeeld om meer handdoeken in hotels te laten hergebruiken of om een Oud & Nieuw zonder veel overlast te vieren.
SIRE is een beetje naïef
Bij de NOS vertelt SIRE-directeur Van der Helm dat de campagne een positieve invloed zal hebben op het gedrag van veel Nederlanders. “Ik realiseer me dat de werkelijkheid weerbarstig is. Maar we vragen niet veel: alleen dat mensen wat aardiger tegen elkaar zijn. Het is een simpele boodschap, dat is de kracht.”
Het is een simpele boodschap waarmee SIRE inderdaad niet veel vraagt. SIRE vraagt met die boodschap het bewustzijn om een beetje aardiger voor elkaar te zijn. Lief, maar helaas niet effectief. Op onbewust niveau straalt de campagne namelijk wat heel anders uit. Het is blijkbaar normaal om op Twitter te schelden met ‘kanker’. En als ik een OV-medewerker bespuug ben ik in ieder geval niet de enige. Maar liefst 1 op de 3 anderen negeert de caissière, dus ook dat is vast geen slecht idee.
SIRE brengt, hopelijk onbedoeld, een vreemde boodschap naar buiten met de #doeslief-campagne. Jammer, omdat we juist steeds meer leren over gedrag en slimme beïnvloeding daarvan. Een positieve descriptieve norm zou veel effectiever zijn, door te laten zien hoe veel mensen hun hand nog even dankbaar opsteken naar de buschauffeur als ze uitstappen. En hoe waardevol een oprechte glimlach naar de caissière kan zijn, omdat ze je graag helpt jouw boodschappen netjes over de hand te laten gaan en met zorg aan te bieden om in te pakken.
Leuk artikel gelezen? Help me het bereik te vergroten met een like op Facebook. Zelf op de hoogte blijven van leuke psychologische inzichten? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week van me ontvangt.
No Comments