Werk, werk, werk: waarom is die werk/privé-balans zo moeilijk?

5 april 2021

Als je echt vrij kon kiezen zou je het waarschijnlijk wel weten. De meeste mensen zouden graag meer tijd maken voor leuke dingen. Met familie, vrienden of lekker ontspannen in een luie stoel. Het vermindert stress en maakt je meer tevreden, dus dat is een uitstekend idee. Toch hebben we er moeite mee, en gaat werk vaak ongemerkt voor. We beantwoorden een paar mails of doen wat klusjes, waardoor de werk/privé-balans niet aansluit bij wat we graag zouden willen. Waarom is het psychologisch zo lastig om in plaats daarvan lekker te ontspannen en niks nuttigs te doen?

3 sterren *** – Wetenschappelijke inzichten vanuit de consumentenpsychologie, vertaald naar concrete voorbeelden.

Werk en nuttige klusjes laten zich veel makkelijker verantwoorden. Dus als je weinig tijd hebt en moet kiezen uit werk of ontspanning kies je onbewust liever voor het eerste. Het brein houdt van de weg met de minste weerstand.

En hoe maak je dan meer tijd voor privé zonder je daar psychologisch schuldig over te voelen? Voorkom de keuze tussen werk en privé. Leg je (werk)telefoon weg als je echt lekker wilt ontspannen.

Goal conflict: kiezen tussen werk en privé

Je inbox staat vol met werkmails en je hebt nog een paar belangrijke taken te doen. Aan de andere kant weet je dat regelmatig even ontspannen op de lange termijn veel beter voor je is. Het is een typisch recept voor goal conflict, een strijd tussen twee doelen die je hebt.

Vergelijk het maar met de keuze tussen een lekker toetje om van te genieten en jouw doel om gezonder te eten. Het één zit het ander behoorlijk in de weg, dus je moet een keuze maken. En wil je graag sparen voor een goed pensioen, maar nu ook genieten van de leuke dingen? Allemaal goal conflict, net als wanneer je moet kiezen tussen werk en privé.

Verantwoording afleggen

Zodra je goal conflict ervaart voel je de onbewuste drang om verantwoording af te leggen, naar jezelf of naar anderen. Je hebt redenen nodig om ergens voor te kunnen kiezen. Om rationeel naar jezelf of die anderen uit te leggen waarom je ergens voor kiest.

De voordelen van werk zijn nuttig, concreet en tastbaar. Meer inkomsten, afgeronde taken en een lege inbox laten niets aan de verbeelding over. Andersom zijn minder stress, meer tevredenheid en een gevoel van ontspanning veel vager en ongrijpbaar. Je kunt ze moeilijk hard maken, dus de voordelen van vrije tijd sneeuwen gemakkelijk onder.

Bovendien voelt uitgebreid ontspannen hedonistisch (niet nodig, maar voor ‘de leuk’), ongeremd en kan het zelfs leiden tot gevoelens van schuld. Het draagt allemaal bij aan de moeite die we ervaren om keuzes voor privé in plaats van werk te verantwoorden.

Voorkom de keuze

En hoe maak je dan meer tijd voor privé zonder je daar psychologisch schuldig over te voelen? Voorkom de keuze tussen werk en privé. Leg je (werk)telefoon weg als je echt lekker wilt ontspannen. En zet de meldingen van (werk)mails uit, net als de notificatie bij de app op je smartphone die laat zien hoeveel mails er nog op je staan te wachten.

Zodra je moet kiezen tussen werk of privé gaat die eerste gemakkelijk voor. Dus voorkom de keuze, door alles dat je aan werk herinnert uit je omgeving weg te halen als je even lekker wilt ontspannen.


Interessant artikel gelezen? Help me het bereik te vergroten met een like op Facebook. Zelf op de hoogte blijven van leuke psychologische inzichten? Abonneer je dan op de nieuwsbrief, zodat je iedere vrijdag de artikelen van die week van me ontvangt.

Wetenschappelijke bronnen

Verder lezen: Etkin, J. & Memmi, S.A. (2021). Goal Conflict Encourages Work and Discourages Leisure. Journal of Consumer Research, 47, 716-736.

Choi, Jinhee and Ayelet Fishbach (2011), “Choice as an End ver- sus a Means,” Journal of Marketing Research, 48 (3), 544–54.
Etkin, Jordan (2016), “The Hidden Cost of Personal Quantification,” Journal of Consumer Research, 42 (6), 967–84.

Gray, Jacob S., Daniel J. Ozer, and Robert Rosenthal (2017), “Goal Conflict and Psychological Well-Being: A Meta- Analysis,” Journal of Research in Personality, 66, 27–37.

Hofmann, Wilhelm, Roy F. Baumeister, Georg Fo ̈ rster, and Kathleen D. Vohs (2012b), “Everyday Temptations: An Experience Sampling Study of Desire, Conflict, and Self- Control,” Journal of Personality and Social Psychology, 102 (6), 1318–35.

Hsee, Christopher K., Adelle X. Yang, and Liangyan Wang (2010), “Idleness Aversion and the Need for Justifiable Busyness,” Psychological Science, 21 (7), 926–30.

Hsee, Christopher K., Jiao Zhang, Cindy F. Cai, and Shirley Zhang (2013), “Overearning,” Psychological Science, 24 (6), 852–9.

Laran, Juliano and Chris Janiszewski (2011), “Work or Fun? How Task Construal and Completion Influence Regulatory Behavior,” Journal of Consumer Research, 37 (6), 967–83.

Tinsley, Howard E. A. and Diane J. Tinsley (1986), “A Theory of the Attributes, Benefits, and Causes of Leisure Experience,” Leisure Sciences, 8 (1), 1–45.

Trope, Yaacov and Ayelet Fishbach (2000), “Counteractive Self- Control in Overcoming Temptation,” Journal of Personality and Social Psychology, 79 (4), 493–506.

You Might Also Like